Reguła Naegelego jako metoda obliczania terminu porodu

Istnieją trzy metody ustalenia terminu porodu. 1. Od pierwszego dnia ostatniej miesiączki = reguła Naegelego, 2. Od dnia poczęcia, 3. Od dnia skoku podstawowej temperatury ciała.

Czas trwania ciąży u ludzi wynosi 267 dni, 38 tygodni lub 9 i ½ miesiąca księżycowego – licząc od daty poczęcia. Ponieważ u nie więcej niż 1/3 pacjentek znana jest dokładna data zapłodnienia, dlatego większość obliczeń bazuje na pierwszym dniu ostatniej miesiączki. Czas trwania ciąży liczony od pierwszego dnia ostatniego krwawienia trwa 281 dni, 40 tygodni lub 10 miesięcy księżycowych.

Wyżej wymienione obliczenia oraz niżej podane reguły są prawidłowe tylko dla kobiet, u których w okresie przedkoncepcyjnym (przed ciążą) występowały regularne cykle trwające 28 dni. W innych przypadkach (dłuższych lub krótszych okresów) reguły te należy odpowiednio zmodyfikować. Nie obowiązuje one u kobiet, które miały cykle nieregularne.

Konieczność wyznaczania terminu porodu wiąże się z ograniczoną wydolnością łożyska. Przekroczenie terminu porodu może być związane z pogarszaniem się dobrostanu płodu w związku z wygasaniem czynności łożyska oraz jego niewydolności.

Celem dokładnego wyznaczenia terminu porodu należy ustalić kilka niezbędnych faktów:

• czas trwania oraz regularność cyklów miesiączkowych;
• wyniki oceny biometrycznej na podstawie badania ultrasonograficznego we wczesnej ciąży;
• znany termin poczęcia lub pierwszy dzień ostatniego krwawienia miesięcznego;
• wystąpienie pierwszych dolegliwości związanych z ciążą.

Korzystając z reguły Naegelego prawdopodobny termin porodu wylicza się, odejmując 3 miesiące od daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki, a następnie dodając 7 dni i jeden rok.

Pierwszy dzień ostatniej miesiączki – 3 miesiące + 7 dni + rok

Przykład pierwszy: pierwszy dzień ostatniej miesiączki: 20.05.2008 – dla kobiet z 28-mio dniowym cyklem
20.05.2008 – 3 miesiące = 20.02.2008
20.02.2008 + 7 dni = 27.02.2008
27.02.2008 + 1 rok = 27.02.2009 – termin porodu.

Przykład drugi: pierwszy dzień ostatniej miesiączki: 10.10.2007 – dla kobiet z cyklem 28-mio dniowym
10.10.2007 – 3 miesiące = 10.07.2007
10.07.2007 + 7 dni = 17.07. 2007
17.07.2007 + 1 rok = 17.07. 2008 – termin porodu.

Korzystając z rozszerzonej reguły Naegelego można obliczyć termin porodu dla kobiet z regularnymi cyklami, ale dłuższymi lub krótszymi niż 28 dni korzystając ze wzoru:

Pierwszy dzień ostatniej miesiączki – 3 miesiące + 7 dni + rok +/- X dni
gdzie liczba X określa, o ile dni długość danego cyklu różni się od 28 dni.

Czyli u kobiet, u których występowały regularne cykle 32 dniowe należy w miejsce X wpisać liczbę +4 (32-28=4).

Dla przykładu pierwszego: pierwszy dzień ostatniej miesiączki to 20.05.2008
20.05.2008 – 3 miesiące + 7 dni + 1 rok + 4 dni = 03.03.2009

U kobiet, u których mamy do czynienia z regularnymi, ale krótszymi cyklami, np. 25-cio dniowymi, należy w miejsce X wpisać liczbę –3 (25-28= -3).

Dla przykładu drugiego: pierwszy dzień ostatniej miesiączki 10.10.2007
10.10.2007 – 3 miesiące + 7 dni + 1 rok – 3 dni = 14.07.2008

Inną możliwością jest ocena terminu porodu na podstawie dnia poczęcia. Niektóre ciężarne znają lub przypuszczają, że do zapłodnienia doszło w określonym dniu. Żeby wyliczyć termin porodu, wykorzystuje się nieco inny wzór:

Termin poczęcia – 7 dni – 3 miesiące + 1 rok.

Różnica w porównaniu z poprzednim wzorem polega na tym, że znając jedynie pierwszy dzień ostatniej miesiączki, dodajemy we wzorze 7 dni. Jeżeli zaś znamy lub przypuszczamy, kiedy doszło do zapłodnienia, wtedy we wzorze odejmujemy 7 dni. Sumaryczna różnica wynosi 2 tygodnie (czternaście dni), czyli tyle, ile wynosi czas od pierwszego dnia miesiączki do dnia owulacji (i zapłodnienia).

Przykład: termin poczęcia 1.05.2008

1.05.2008 – 7 dni = 24.04.2008
24.04.2008 – 3 miesiące = 24.01.2008
24.01.2008 + 1 rok = 24.01.2009 – termin porodu.

Ważną informacją dla przyszłych mam jest fakt, że w terminie porodu wyliczonym na podstawie reguły Naegelego rodzi się nie więcej niż 5% dzieci. W okresie 2 tygodni przed i dwóch tygodni po wyliczonym terminie porodu rodzi się ponad 90% dzieci. Dlatego należy również brać pod uwagę wiek płodu określony na podstawie badania ultrasonograficznego we wczesnej ciąży. W przypadku poważnych rozbieżności, należy kierować się wiekiem wyliczonym na podstawie badania USG.

Kolejnym parametrem pomocnym przy wyliczaniu terminu porodu jest podstawowa temperatura ciała. Obowiązują tu jednak ścisłe zasady, których przestrzeganie jest podstawowym warunkiem skuteczności tej metody. Temperaturę należy mierzyć zawsze o tej samej porze (najlepiej około godziny 7-8 rano), po 6-7 – godzinnym wypoczynku. Mierzy się ją w odbycie lub ustach (zwykle <37ºC). W prawidłowych warunkach w 14-15 dniu cyklu podstawowa temperatura ciała podnosi się o około 0.5ºC (zwykle >37ºC). Jeżeli dojdzie do zapłodnienia, temperatura ta utrzyma się przez całą ciążę. Jeżeli do zapłodnienia nie dojdzie, to krótko przed krwawieniem miesiączkowym temperatura obniży się o 0.5ºC (na ogół <37ºC). Wszelkiego rodzaju infekcje, którym towarzyszy gorączka, dają fałszywe wyniki.

Względnym parametrem pomocnym w obliczaniu terminu porodu jest odczuwanie pierwszych ruchów płodu. Według przyjętych zasad i norm, pierworódka pierwsze ruchy swojego dziecka odczuwa w 20 tygodniu ciąży, a wieloródka w 18. Wyliczanie jednak na tej podstawie terminu porodu okazuje się na ogół bardzo niedokładne. Dlatego też parametr ten służy raczej do potwierdzenia wyliczonego terminu, a nie do samego wyliczenia.