Zatkany i niedrożny kanał łzowy u niemowląt – przyczyny, objawy i leczenie

Zablokowane i niedrożne kanały łzowe są powszechne wśród niemowląt. Większość zablokowanych kanałów łzowych samoistnie się poprawia, a inne na ogół dobrze reagują na leczenie.

Zablokowany przewód łzowy, jest również nazywany niedrożnością nosowo-łzową. Łzy pochodzą z gruczołów łzowych, które znajdują się nad oczami niemowląt po stronie najbardziej oddalonej od nosa. Łzy spływają przez kanały łez do nosa. W kanałach łzowych mogą powstawać blokady, które uniemożliwiają normalny odpływ łez. Łzy pomagają utrzymać zdrowie oczu, utrzymując je wilgotne i dostarczając im tlenu. Chronią również oczy, pokrywając ich powierzchnię naturalnymi antybiotykami i zmywając substancje drażniące lub szkodliwe.

Przez większość czasu zablokowane kanały łzowe u niemowląt same się oczyszczają podczas pierwszego roku życia dziecka. Zwykle nie mają wpływu na widzenie dziecka ani nie powodują długotrwałych problemów z oczami. Przewód łzowy może napełnić się płynem i nabrzmieć, wywołać stan zapalny, a czasem zakażenie.

Przyczyny niedrożnych kanałów łzowych

• Brak normalnego otwarcia cienkiej tkanki na końcu kanału łzowego.(to najczęstsza przyczyna).
• Infekcje
• Polipy i torbiele nosa
• Nieprawidłowy wzrost kości nosowej, który naciska na kanał łzowy i zamyka go.
• Zamknięte lub nierozwinięte otwory w kącikach oczu, gdzie łzy spływają do kanałów łzowych.

Objawy zablokowanego kanału łzowego u niemowląt

Według okulistów zablokowane kanały łzowe są najczęstszym zaburzeniem układu kanałów łzowych u niemowląt i często dotyczą tylko jednego oczka dziecka.

Niemowlęta z tym schorzeniem zazwyczaj wykazują następujące objawy:

• Ciężkie łzawienie mogące obejmować oko wyglądające na mokre po łzy spływające po policzku.
• Żółte lub białe nagromadzenie w kąciku oka. Powieki mogą się sklejać.
• Zaczerwienienie i obrzęk wokół oka lub nosa. Może być spowodowane infekcją układu drenażowego oka. W ciężkich przypadkach infekcja może rozprzestrzeniać się na powieki. Ciężka infekcja może powodować gorączkę, ból, zwiększone zaczerwienienie i obrzęk oraz śluz lub ropę w oku.

Oznaki niedrożnych kanalików oka mogą zacząć pojawiać się w ciągu pierwszych kilku dni do paru tygodni życia noworodka.

Chociaż oczka maluszka mogą być pełne łez, zablokowany kanał łzowy zwykle nie powoduje dużego dyskomfortu u niemowlaka. Objawy zablokowanego przewodu łzowego mogą nasilić się po infekcji górnych dróg oddechowych takich jak przeziębienie lub zatok. Wiatr, zimno i światło słoneczne również mogą nasilać objawy.

Jak diagnozuje się i leczy zablokowany kanał łzowy?

Niedrożny kanał łzowy diagnozuje się na podstawie wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego. Lekarz może również użyć testów, aby zmierzyć ilość łez lub sprawdzić oraz czy spływają normalnie z oczu. Inne testy mogą pomóc lekarzowi dowiedzieć się, gdzie jest blokada i przez co została spowodowana.

Większość niemowląt, które mają niedrożne przewody łzowe, nie wymagają specjalistycznego leczenia.

Pamiętaj, aby nigdy nie palić papierosów w pobliżu dziecka ani nie zezwalać na palenie w domu. Dym i inne potencjalne zagrożenia, takie jak suche powietrze, mogą podrażniać kanały nosowe dziecka i pogarszać objawy blokady.

Aby zapobiec infekcji i innym problemom, dopóki blokada nie zniknie:

• Utrzymuj oko dziecka w czystości. Aby zetrzeć drenaż, zwilż czystą bawełnianą kulkę lub myjkę ciepłą wodą i delikatnie przetrzyj od wewnętrznej (blisko nosa) do zewnętrznej części oka.
• Co kilka godzin, gdy gromadzi się płyn rozgrzej czystą i miękką ściereczkę lub wacik za pomocą wody i delikatnie oczyść oczy niemowlęcia.
• Jeśli oba kanały łez dziecka są zatkane, przed przetarciem drugiego oka użyj czystej strony szmatki lub nowej bawełnianej kulki/ szpatułki.
• Jeśli lekarz twojego dziecka po wizycie kontrolnej zasugeruje i pokarze jak masować okolice oka – delikatnie masuj obszar blokady i kącików oczka. Może to zapobiec gromadzeniu się płynu w kanale.
• Staraj się ograniczać czas przebywania dziecka na wietrze, w zimnym lub mocno naświetlonym słonecznie pomieszczeniu.
• Pamiętaj o własnej higienie i zawsze myj ręce przed dotykaniem twarzy i okolic oczu dziecka

Masowanie kanałów łzowych u niemowląt

Masaż kanalika łzowego jest sposobem na otwarcie kanalika łzowego i umożliwienie łzom wpłynięcia do worka łzowego. Aby pomóc otworzyć kanał łzowy i opróżnić go, możesz wykonać masaż kanałów łzowych. Zasadniczo możesz delikatnie nacisnąć w kierunku otworu kanału, wzdłuż górnego nosa i wzdłuż dolnej powieki, aby pomóc im się oczyścić.

Jak masować kanał łzowy niemowlaka?

• Dobrze umyj ręce przed i po wykonanym masowaniu kanalików łzowych.
• Jeśli lekarz zalecił krople do oczu, należy umieścić 1 kroplę leku do masowanego oka.
• Przyłóż czubek palca wskazującego do boku nosa dziecka, obok chorego oka.
• Czubkiem palca wskazującego uciskaj od umiarkowanego do mocnego bok nosa, gdzie łączą się górna i dolna powieka, i przesuń palec w dół na niewielką odległość (1–2 cm), utrzymując nacisk.
• Naciśnij mocno i poruszaj palcem wskazującym krótkimi ruchami w dół od 3 do 5 razy.
• Powtarzaj te kroki 3 razy dziennie: rano, w południe i wieczorem.

Ale pamiętaj bardzo ważne, by robić to czystymi dłońmi i  być tak delikatnym jak to możliwe.

Jeśli pojawią się objawy infekcji, dziecko może potrzebować antybiotyków – pediatra lub okulista dziecka może przepisać krople antybiotykowe lub maść do oczu. Krople lub maść usuną infekcję oczka. W rzadkich przypadkach dzieci z zablokowanymi kanałami łzowymi mają poważniejszy problem, który wymaga skomplikowanego zabiegu bądź operacji oczka.

Zabieg oczyszczający niedrożne kanaliki łzowe dziecka

Okulista przeprowadzi badanie wzroku aby upewnić się, że dziecko ma zatkany przewód łzowy, a nie inny problem z oczami, który mógłby powodować podobne objawy. Lekarz może również wykonać prosty i bezbolesny test barwnika poprzez umieszczenie specjalnego barwnika w oku, który pozwala lekarzowi zmierzyć ilość łez i sprawdzić, czy odpływ jest prawidłowy.

Niemowlęta mogą czasem mieć zabieg otwarty w gabinecie okulisty bez znieczulenia. Starsze dzieci muszą udać się do szpitala, gdzie otrzymają znieczulenie (lek, który pomoże im zasnąć i nie odczuwać bólu).

Lekarze wykonują zabieg, aby otworzyć zablokowany kanał łzowy. Ta krótka operacja ambulatoryjna jest wykonywana przez okulistę. Dzieci zwykle wracają do domu tego samego dnia.

Okulista może wykonywać różne rodzaje zabiegów chirurgicznych (czasami w połączeniu), aby otworzyć blokadę:

• sondowanie za pomocą cienkiego metalowego instrumentu: okulista delikatnie przepuszcza cienki metalowy instrument (sondę) przez kanał łzowy, aby otworzyć blokadę. Następnie przepłukują przewód sterylną wodą, aby upewnić się, że ścieżka jest wolna. Jest to procedura najczęściej stosowana w przypadku zatkanych kanałów łzowych.
• intubacja rurki silikonowej: okulista umieszcza rurki silikonowe w kanałach łzowych w celu ich rozciągnięcia. Rurki pozostają na miejscu przez 3–6 miesięcy, a następnie są usuwane w gabinecie.
• rozszerzenie cewnika balonowego: okulista wkłada balon do kanału łzowego i napełnia go sterylnym roztworem. Rozszerza to kanał łzowy.

Czy są jakieś zagrożenia związane zabiegiem czyszczącym oczko?

Czyszczenie zablokowanego kanału łzowego jest bardzo powszechną i bezpieczną procedurą. Ale wszystkie zabiegi i operacje wiążą się z ryzykiem np. infekcją, krwawieniem lub problemami ze znieczuleniem.

Natychmiast skontaktuj się z lekarzem, jeśli dziecko wydaje się chore lub ma gorączkę.

Zuzanna Nowakowska

Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.