Tabletka „72 h po” – działanie i skutki uboczne
Tabletka „72 godziny po” stosowana jest w przypadku, gdy zawiodła jakaś inna metoda antykoncepcyjna (np. pękła prezerwatywa), doszło do gwałtu czy żar uniesień spowodował, że nie użyto żadnej z metod antykoncepcji, a zapłodnienie jest wysoce prawdopodobne. Zadaniem tabletki jest niedopuszczenie do zagnieżdżenia się w macicy zapłodnionej komórki jajowej. Pigułka zawiera dużą dawkę progestagenów, które wpływają na błonę śluzową macicy i nie pozwalają na zagnieżdżenie. Dochodzi do krwawienia i zapłodniona komórka usuwana jest z organizmu.
Na czym polega antykoncepcja postkoitalna?
Tego typu antykoncepcja, zwana antykoncepcją postkoitalną, przez niektórych traktowana jest jako środek wczesnoporonny. Nie jest nim jednak, ponieważ mimo że działa już po zapłodnieniu, to jeszcze przed implantacją, którą uważa się za początek ciąży. Środki wczesnoporonne to takie, które działają już po implantacji, czyli usuwają istniejącą ciążę. Prawo polskie dopuszcza stosowanie antykoncepcji po stosunku i nie traktuje jej jako aborcji.
Antykoncepcja postkoitalna nie powinna być traktowana jako standardowy sposób antykoncepcji, ponieważ duża dawka hormonów zawarta w pigułce nie jest obojętna dla organizmu – powoduje burzę hormonalną, rozregulowuje cykl miesiączkowy, obciąża wątrobę. Najlepiej stosować ją tylko w wyjątkowych sytuacjach.
Antykoncepcja postkoitalna działa po zapłodnieniu, a przed implantacją. Środki wczesnoporonne działają już po zagnieżdżeniu się komórki jajowej w macicy. Pozostaje tylko wciąż nierozstrzygnięta do końca kwestia – kiedy rozpoczyna się ciąża? Według prawa – dopiero po implantacji, dlatego też antykoncepcja „po” jest legalna, a leki powodujące poronienie nie są legalne.
Jak działa tabletka „72 godziny po”?
W zależności od producenta pigułka „po“ składa się z jednej lub dwóch tabletek. Oba rodzaje są skuteczne i nie wywołują większych skutków ubocznych. Zażycie pigułki „po” opóźnia owulację lub w ogóle ją hamuje. Nie powoduje jednak przerwania ciąży, dlatego jeśli zapłodniona komórka jajowa zdąży zagnieździć się w macicy, na przyjęcie pigułki jest po prostu za późno. W przypadku zastosowania jej na czas, tzn. do 12 godzin po stosunku, działa ona skutecznie w 97%. Jednak warto pamiętać, że pigułka „po” nie może być stosowana regularnie jako środek antykoncepcji.
Gdy zdarzyła się „sytuacja awaryjna”, kobieta ma 72 godziny na zapobiegnięcie niechcianej ciąży. W tym celu musi udać się do ginekologa i poprosić o wypisanie recepty na tabletkę. Od stosunku do zażycia „tabletki po” musi minąć mniej niż 72 godziny.
Tabletka „72 godziny po” działa już na zygotę, choć nie zdążyła się jeszcze zagnieździć w macicy.
Kobieta musi zażyć taką tabletkę, zanim upłynie 72 godziny od stosunku. Pigułka zawiera dużą dawkę progestagenu, który uniemożliwia zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki w macicy. Hormon powoduje krwawienie, z którym jest ona usuwana z organizmu.
Antykoncepcja „po” nie jest obojętna dla organizmu. Powoduje burzę hormonalną, rozregulowuje miesiączkę i obciąża wątrobę. Nie można więc stosować jej jak zwykłych tabletek antykoncepcyjnych. Kobiety sięgają po nią zwykle w tzw. sytuacjach awaryjnych (pęknięcie prezerwatywy czy gwałt).
Rolę antykoncepcji po stosunku może pełnić również wkładka wewnątrzmaciczna, założona najpóźniej 3-4 dni po stosunku. Może pozostać w macicy 3-5 lat. Wkładka utrudnia implantację komórki jajowej – jony miedzi, jakie wydziela, niszczą plemniki i zapłodnioną komórkę jajową, uwalniane hormony zagęszczają śluz, przez co plemniki nie mogą się przemieszczać.
Stosowanie wkładki może jednak zwiększyć ryzyko zapalenia przydatków i ciąży pozamacicznej, istnieje ryzyko wypadnięcia lub przemieszczenia wkładki, ryzyko przebicia macicy i uszkodzenia jelit lub pęcherza moczowego podczas zakładania, krwawienia z dróg rodnych, bolesność.
Nie jest ona zalecana, jeśli pojawiają się stany zapalne przydatków, szyjki macicy, pochwy, wady rozwojowe macicy, nieprawidłowy kształt jamy macicy, krwawienia z dróg rodnych (poza menstruacją), bardzo obfite miesiączki, nowotwory narządu rodnego.
Skutki uboczne pigułki „po“
- Pigułka „po“ wywołuje raczej niewielkie skutki uboczne. Po jej zastosowaniu może dojść do lekkich bólów głowy i brzucha, nudności, uczucia napięcia w piersiach i klatce, zawrotów głowy lub krwawienia.
- Pigułka „po“ nie ma żadnego wpływu na płodność kobiety.
- W przypadku, jesli cierpiało się wcześniej na dolegliwości wątroby, trzeba bezzwłocznie poinformować o tym lekarza. Spożycie pigułki mogłoby bowiem pogorszyć istniejące już schorzenia. W przypadku wcześniejszej ciąży pozamacicznej, zaleca się badanie kontrolne, aby wykluczyć jej ponowne wystąpienie.
- Większość kobiet, po zażyciu pigułki „po“ miesiączkuje zupełnie normalnie. Może jednak dojść do opóźnienia kolejnego krwawienia nawet o 7 dni. W przypadku, gdy w ogóle nie dochodzi do miesiączkowania lub jest ono znacznie mocniejsze lub słabsze niż zazwyczaj, zaleca się wykonanie testu ciążowego lub konsultację z ginekologiem, aby wykluczyć ewentualną ciążę.
Pigułka „po” nie może być przyjmowana regularnie!
Pigułka „po“ powinna być traktowana tylko i wyłącznie jako środek awaryjny, stosowany, gdy inne metody antykoncepcji zawiodą. Nie wolno przyjmować jej regularnie.
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.