Strona główna » Choroby » Anemia u niemowlaka, a właściwa dieta dziecka

Anemia u niemowlaka, a właściwa dieta dziecka

karmienie niemowlaka łyżeczką

Najczęstszą przyczyną anemii jest niedobór żelaza w organizmie niemowlaka. Może to wynikać z niedostatecznych zapasów zgromadzonych jeszcze w życiu płodowym, przyjmowania zbyt małej ilości tego pierwiastka wraz z pokarmem lub zaburzeń wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego.


dieta dla dziecka z anemią

Leczenie anemii w dużej mierze zależy od przyczyny niedokrwistości u dzieckaJeśli przyczyną są błędy żywieniowe, należy jak najszybciej dokonać zmian w diecie niemowlaka.

Odpowiednia dieta ma głównie znaczenie wspomagające i polega na uzupełnianiu braków żelaza poprzez wprowadzanie produktów bogatych w składniki krwiotwórcze. Menu małego anemika powinno obfitować w produkty zapewniające odpowiednią podaż żelaza, białka, witamin B6, B12 i C, kwasu foliowego oraz wielu innych mikroelementów (m.in. manganu, miedzi, kobaltu). Z diety należy wykluczyć również produkty, które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają efektywne wchłanianie żelaza, a także te, które zapychają brzuszek dziecka pustymi kaloriami.

Rozszerzanie diety niemowląt w 5./6. miesiącu ich życia ma na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia anemii, ponieważ właśnie w tym okresie kończą się zgromadzone wcześniej zapasy żelaza. Maluch musi zacząć czerpać je z „dodatkowego” pożywienia, gdyż na tym etapie żelazo zawarte w pokarmie kobiecym lub mleku modyfikowanym często okazuje się niewystarczające.

Dieta przy anemii niemowlaka

Wiele produktów żywnościowych dostępnych na rynku jest bogatych w żelazo, jednak musimy zdawać sobie sprawę, że nie każdy ma taką samą możliwość przyswajania. Przyswajalność żelaza z produktów spożywczych jest zróżnicowana i waha się od <1% do >25%.

Żelazo zawarte w produktach pochodzenia zwierzęcego wchłania się dużo lepiej niż to pochodzenia roślinnego, ponieważ produkty te mają odmienną budowę chemiczną. Żelazo pochodzenia zwierzęcego występuje w postaci łatwo przyswajalnej – hemowej (dwuwartościowej: mioglobina, hemoglobina), natomiast żelazo pochodzenia roślinnego występuje w postaci trudno przyswajalnej – niehemowej (trójwartościowej).

Żelazo łatwo przyswajalne, występujące w mięsie, wchłaniane jest w 20-25%, natomiast żelazo z produktów roślinnych w 1-10%. Na szczęście jest na to rada: wchłanianie żelaza z produktów roślinnych zwiększa obecność witaminy C (kwasu askorbinowego) oraz białka zwierzęcego. Warto więc do posiłku podawać dziecku soki lub przeciery owocowe – zwiększy to wchłanianie żelaza o ponad 50%. Pamiętajmy także, by przygotowując posiłek, łączyć ze sobą mięso i warzywa. Należy tak komponować posiłki, aby przyswajalność żelaza była jak największa.

W produktach bogatych w żelazo obecne są niestety również takie związki, które utrudniają lub upośledzają prawidłowe wchłanianie tego ważnego pierwiastka. Są to m.in. fityniany (obecne w produktach sojowych i zbożowych), fosfoproteiny (obecne w jajach), polifenole i kwas szczawiowy (obecne w szpinaku).

Przykładowa przyswajalność żelaza z produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego:

  •  ryżu >1%
  • ze szpinaku 1%
  • z kukurydzy 3%
  • z sałaty 4-5%
  • z pszenicy 5%
  • z soi – 7%
  • z ryb – 12%
  • z wątroby 12%
  • z drobiu, wieprzowiny – ok. 20%
  • z cielęciny 22%

Zawartość żelaza w wybranych produktach w diecie anemika:

  • wątroba wieprzowa 17,5 mg/100 g produktu
  • wątroba cielęca 10,3 mg/100 g produktu
  • wątroba wołowa 9,4 mg/100g produktu
  • wątróbka drobiowa 8 mg/100g produktu
  • soja 8,0 mg/100 g produktu
  • żółtko jaj 7,2 mg/100 g produktu (sztuka ok. 0,95 mg)
  • fasola 6,9 mg/100 g produktu
  • kasza gryczana 6,0 mg/100 g produktu
  • mąka pszenna 6,0 mg/100 g produktu
  • płatki owsiane 4,4 mg/100 g produktu
  • natka pietruszki 4,3 mg/100 g produktu
  • kasza jęczmienna 3,8 mg/100 g produktu
  • kasza manna 2,9 mg/100 g produktu
  • twaróg tłusty 2,8 mg/100 g produktu
  • twaróg chudy 2,7 mg/100 g produktu
  • mięso wołowe 2,5-3,5 mg/100 g produktu
  • szpinak 3 mg/100 g produktu
  • ziemniaki 1 mg/100g produktu
  • pokarm kobiecy 0,4 mg/100ml
  • jabłka 0,3 mg/100g.

Ponadto dobrym źródłem żelaza są także: suszone morele i śliwki, brokuły, buraki, wzbogacone w żelazo płatki śniadaniowe, mleka modyfikowane i kaszki dla niemowląt wzbogacone w żelazo, porzeczki, żurawina.

Anemia u niemowlaka a karmienie piersią

Jeśli u Twojego maluszka stwierdzono anemię, możesz przyczynić się do jego zdrowienia, odpowiednio modyfikując swoją dietę. Zacznij przyjmować preparaty zawierające żelazo. Najlepiej zwróć się o pomoc do lekarza lub doświadczonego farmaceuty, bowiem na rynku wybór preparatów tego typu jest naprawdę spory.

Powinnaś także zwiększyć ilość przyjmowanego pierwiastka w pożywieniu. Komponuj posiłki w taki sposób, by codziennie dostarczać swojemu organizmowi jak najwięcej żelaza. Pamiętaj, że tylko część z przyjętego wraz z pokarmem żelaza ulegnie wchłonięciu. Nie ma więc możliwości przedawkowania.

Wybieraj produkty bogate w żelazo (zwłaszcza hemowe), czyli mięso, drób, podroby i ryby. Ważne są także produkty pochodzenia roślinnego – warzywa, owoce, rośliny strączkowe, a także żółtka jaj, produkty pełnoziarniste i orzechy.

Aby zwiększyć przyswajalność żelaza, włącz do diety produkty bogate w witaminę C. Duża jej ilość znajduje się w świeżych warzywach i owocach, więc surówki i soki owocowe powinny być nieodłącznym elementem Twojego menu.

Przykładowe owoce i warzywa bogate w witaminę C w diecie kobiety karmiącej piersią:

  • kalafior
  • brokuły
  • brukselka
  • kalarepa
  • pomidory
  • natka pietruszki
  • papryka
  • koper
  • porzeczki
  • truskawki
  • owoc róży
  • żurawina
  • jeżyny
  • agrest
  • jagody
  • maliny
  • pomarańcze
  • grejpfruty
  • mandarynki

Pamiętaj jednak, by nie przesadzać z niektórymi owocami (np. cytrusowymi), ponieważ są one silnymi alergenami. Jako karmiąca mama musisz brać to pod uwagę, bo działając w dobrej wierze, możesz przez przypadek bardziej zaszkodzić niż pomóc.

Ogranicz produkty bezwartościowe, będące tylko źródłem pustych kalorii (m.in. słodycze, słodkie gazowane napoje, pszenne bułeczki itp.) Wybieraj produkty zbożowe wytwarzane z całych ziaren (kasze), a także ciemne pełnoziarniste pieczywo – są one źródłem wartościowego białka, węglowodanów, tłuszczów, składników mineralnych i witamin.

Czego unikać w diecie anemika karmiąc piersią?

  • ogranicz picie kawy i mocnej herbaty – zawierają one taniny uniemożliwiające wchłanianie żelaza;
  • nie pij herbaty podczas posiłku – możesz ją wypić 1-2 godzin po posiłku;
  • jeśli już musisz wypić herbatę, dodaj do niej cytrynę – zmniejszy ona hamujące właściwości herbaty;
  • unikaj produktów wysoko przetworzonych (gotowych wyrobów cukierniczych, pszennego pieczywa, gotowych zup, sosów itp.);
  • unikaj łączenia produktów mlecznych i bogatych w błonnik pokarmowy z tymi zawierającymi żelazo – wapń hamuje wchłanianie żelaza. Zachowaj co najmniej 1/2-godzinny odstęp między tymi posiłkami;
  • unikaj zbyt obfitych posiłków.

Dieta bogata w żelazo małego anemika

  • do przygotowania kaszek dla niemowląt stosuj tylko pokarm naturalny lub mieszankę modyfikowaną wzbogaconą w żelazo. Pamiętaj, że aby w pełni zaspokoić zapotrzebowanie niemowlaka na żelazo, należy podać mu dwie porcje takiej kaszki dziennie;
  • rozszerzając dietę malca, stosuj się do obowiązującego schematu żywienia niemowląt karmionych piersią lub schematu żywienia niemowląt karmionych butelką;
  • od 6. miesiąca życia dziecka podawaj mu pokarmy bogate w witaminę C (soki, przeciery lub sałatki owocowe, warzywa) – to znacznie polepszy wchłanianie żelaza;
  • od 6. miesiąca (w przypadku niemowląt karmionych sztucznie) i od 7. miesiąca (w przypadku karmionych piersią) regularnie podawaj maluchowi posiłki z dodatkiem mięsa (indyk, kurczak, chuda wołowina, ryba) – rób to zgodnie z zaleceniami zawartymi w schemacie żywienia;
  • od 7. miesiąca życia zacznij podawać maluchowi do zupek lub przecierów warzywnych żółtko jaja (1/2 żółtka ugotowanego wcześniej). W późniejszym okresie możesz dodawać do zupki surowe żółtko (chwilę pogotuj, aby się ścięło) lub przygotowywać malcowi jajecznicę na parze;
  • w miarę możliwości serwuj dziecku warzywa zawierające żelazo – brokuły, szpinak, buraczki, pietruszka, fasola i inne;
  • w przypadku anemii spowodowanej niedoborem kwasu foliowego zadbaj o to, by w diecie Twojego dziecka nie zabrakło dań z dodatkiem zielonych warzyw liściastych (są świetnym źródłem kwasu foliowego);
  • w przypadku anemii spowodowanej niedoborem witaminy B12 zadbaj o to, by w diecie Twojego dziecka nie zabrakło dań bogatych w chude mięso, ryby i jaja – witamina B12 jest niezbędna do prawidłowego tworzenia czerwonych krwinek.

Nigdy nie podawaj dziecku mleka krowiego! Co prawda zawartość żelaza w mleku krowim jest bardzo podobna do tej w mleku kobiecym (wynosi około 0,3-05 mg/l), ale żelazo z mleka krowiego wchłania się ok. 5 razy gorzej. Podawanie niemowlętom niemodyfikowanych mieszanek może prowadzić do powstania anemii spowodowanej niedoborem kwasu foliowego. Poza tym mleko krowie (podobnie jak kozie) może prowadzić do niewłaściwej podaży węglowodanów i tłuszczów, rozwoju alergii i nadmiernego obciążenia nerek.

Duży problem małych dzieci

Największym problemem dotyczącym żywienia małych anemików jest fakt, że są to dzieci, które w przeważającej większości należą do grupy niejadków. A wiadomo, że nawet najbardziej wyważony i najlepiej skomponowany posiłek nie pomoże anemikowi, jeśli ten go nie zje. A wówczas choroba coraz bardziej się pogłębia i dochodzi do coraz większych niedoborów.

Z tego też powodu konsultacja i opieka lekarska jest w tym okresie niezbędna. Specjalista doradzi, co robić i jak postępować, a w razie potrzeby zapisze żelazo w kropelkach lub zawiesinie. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule „Anemia – objawy, diagnoza i leczenie”.