Anemia u niemowlaka i noworodka – jakie objawy, przyczyny i sposoby leczenia?

Niedokrwistość, zwana także anemią, to niedobór czerwonych ciałek krwi (erytrocytów) oraz zawartej w nich hemoglobiny. Hemoglobina odgrywa bardzo ważną rolę w organizmie człowieka, ponieważ jest głównym nośnikiem tlenu. Niska hemoglobina u niemowlaka może wskazywać na anemię.

Objawy anemii u niemowlaka – jakie są?

• obniżona odporność – nawracające infekcje;
• osłabienie organizmu – maluch szybko się męczy, jest osowiały;
• senność, rozdrażnienie, mniejsza aktywność;
• zaburzenia przyrostu masy ciała – maluch mało przybiera na wadze;
• wolniejszy rozwój w porównaniu z rówieśnikami;
• brak apetytu – maluch jest szczupły, wątły;
• wzmożone pragnienie;
• suchość skóry – skóra jest szorstka w dotyku;
• zajady w kącikach ust;
• bladość skóry – może także wystąpić zażółcenie skóry – to późny objaw anemii;
• zmiany troficzne błon śluzowych (bladość spojówek i śluzówek), paznokci i włosów (łamliwość);
• wygładzenie brodawek języka;
• zaburzenia rytmu pracy serca (tachykardia) – czynnościowy szmer skurczowy nad koniuszkiem serca;
• powiększenie śledziony.

Kiedy trzeba rozpocząć leczenie anemii u niemowlaka?

Leczenie należy rozpocząć, gdy hemoglobina u niemowlaka jest niska i wynosi:

• stężenie hemoglobiny u wcześniaków spada poniżej 8,0 g%;
• stężenie hemoglobiny u noworodków spada poniżej 15,0 g%;
• stężenie hemoglobiny u 2/3-miesięcznego niemowlęcia spada poniżej 9,0 – 9,5 g%;
• stężenie hemoglobiny w pozostałej grupie niemowląt spada poniżej 10,5-12,5 g%.

Diagnoza anemii u niemowlaka

U noworodków, u których podejrzewa się anemię, wykonuje się badania laboratoryjne – tzw. morfologię krwi. To jedyny sposób pozwalający na potwierdzenie lub wykluczenie tej choroby.

Badanie wykaże, jaki jest poziom hemoglobiny i erytrocytów we krwi dziecka oraz czy krwinki są prawidłowo zbudowane (czy mają prawidłową wielkość).

Leczenie anemii u niemowlaka

Leczenie należy rozpocząć jak najszybciej. Nie ma co zwlekać, ponieważ każdy dzień zwłoki przedłuża stan niedotlenienia komórek w organizmie dziecka, a tym samym może prowadzić do spowolnienia jego rozwoju. Zlekceważenie objawów tylko pogłębia problem. Dziecko będzie coraz bardziej apatyczne, senne, zmęczone i częściej będzie łapać infekcje.

Leczenie anemii u niemowlaka uzależnione jest od przyczyny choroby.

1. W niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza prowadzi się leczenie przyczynowe. Maluchowi podaje się doustne preparaty żelaza dwuwartościowego (w kroplach – Hemofer lup syropie – Ferrum lek). Preparat Ferrum, w którym żelazo jest w postaci niezjonizowanej i nie tworzy nierozpuszczalnych chelatów ze składnikami pokarmu, może być podawany wraz z posiłkiem – w przeciwieństwie do Hemoferu.

Hemofer należy podawać dziecku na czczo. Leczenie trwa ok. 2-3 miesięcy tak, aby organizm mógł uzupełnić wszystkie niedobory w magazynach tkankowych. Należy pamiętać o podawaniu dużych ilości witaminy C podczas kuracji. Jest ona niezbędna do prawidłowego procesu wchłaniania. Najlepiej, by maluch popijał preparat żelaza np. sokiem z pomarańczy, a jeśli jest to niemożliwe (np. ze względu na jego wiek), należy łączyć podawanie preparatu żelaza z gotowymi preparatami witaminowymi (np. Cebion).

Jeśli dziecko źle toleruje doustną suplementację żelazem, lekarz może zlecić podawanie tego pierwiastka domięśniowo. W przypadku dużego niedoboru żelaza z upośledzonym wchłanianiem w wywiadzie lekarz może zlecić podawanie pierwszych dawek leku domięśniowo, a po pewnym czasie kontynuację terapią doustną.

WAŻNE:

Nie należy podawać dziecku żelaza w trakcie posiłku (dot. leku Hemofer) ani mleka do popicia, ponieważ kuracja jest wtedy mniej skuteczna.

2. W niedokrwistości z powodu błędów żywieniowych należy dokonać zmian w diecie niemowlaka. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule Anemia a dieta.

3. W niedokrwistości z powodu choroby infekcyjnej prowadzi się leczenie danego zapalenia. Anemia ustępuje wraz z powrotem malca do zdrowia.

4. W niedokrwistości spowodowanej nagłą utratą krwi (np. w wyniku krwotoku) przeprowadza się przetoczenie krwi tej samej grupy.

5. W niedokrwistości spowodowanej chorobami nowotworowymi prowadzi się leczenie onkologiczne i okresowe przetoczenia krwi.

W leczeniu anemii dziecka najważniejsza jest systematyczność, przestrzeganie dawki żelaza i czasu jego podawania. Nie należy zwiększać dawki żelaza, gdyż może to bardziej zaszkodzić niż pomóc. Organizm ma ograniczoną zdolność wchłaniania tego pierwiastka (zwykle wynosi ona ok. 10%), więc zwiększenie dawki nic nie da. Pozostała część zostanie wydalona przez układ pokarmowy.

Jeżeli podawanie żelaza nie przynosi spodziewanych efektów, konieczna jest wizyta u hematologa.

Skutki uboczne przyjmowania żelaza podczas leczenie

Podczas leczenia preparatami żelaza mogą wystąpić działania niepożądane, takie jak:

• nudności;
• wymioty;
• biegunki;
• zaparcia;
• nasilenie kolki niemowlęcej – spowodowane ignorowaniem zalecanych przez lekarza dawek lub zaprzestaniem podawania leku. Zaleca się stosowanie preparatów przeciwkolkowych (Simeticon, Infakol, koper włoski);
• ciemne, zbite stolce – kolor kupki niemowlaka staje się czarna na skutek obecności siarczków żelaza. Jest to objaw regularnego przyjmowania żelaza;
• przebarwienia na zębach – żelazo może niekorzystnie wpływać na mleczaki (może zabarwić je na czarno). Po podaniu żelaza powinno się podać maluchowi wodę do popicia.

Zuzanna Nowakowska

Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.