Bobomigi – co to jest i jak rozumieć język i znaki niemowląt?

Bobomigi to metoda języka migowego dla niemowląt. Jeśli nauczysz dziecko znaków to łatwiej będzie zrozumieć niemowlę. Jak nauczyć dziecko migać? Jak Bobomigi i znaki mogą wpłynąć na rozwój dziecka? Jak przebiega proces nauki mówienia i jak działa język niemowląt?

Czym są bobomigi?

Czy wiesz, że możesz porozumiewać się z niemowlakiem? Już 6 – 10 miesięczne dziecko może wyrażać swoje pragnienia i emocje za pomocą systemu znaków migowych określanym jako bobomigi (a oficjalnie znanym pod nazwą sign2baby). Uczenie dziecka tego systemu nie tylko pomoże Ci się z nim porozumieć, ale także pomoże rozwijać jego ośrodek komunikacji.

O tym, że dzieci rozumieją, co się do nich mówi, i są gotowe do komunikowania się, zanim same zaczną mówić, wie każdy rodzic. Zdolność mowy dzieci zyskują średnio w drugim roku życia. Nie znaczy to jednak, że wcześniej nie próbują porozumiewać się z otoczeniem. Uważna matka umie odgadnąć z dziecięcej mimiki i gestów, o co chodzi. Ale może też dać dziecku narzędzie, którym będzie ono w stanie porozumiewać się znacznie wcześniej.

Język migowy, wizualno-przestrzenny, wykorzystuje zarówno lewą półkulę mózgu, gdzie mieszczą się ośrodki odpowiedzialne za mowę, jak i prawą, która odpowiada za orientację przestrzenną i bodźce wzrokowe. Miganie niemowląt poprawia także u małego dziecka koordynację oko – ręka. No i przyspiesza rozwój językowy.

Bobomigi – słownik znaków

Programy edukacyjne wykorzystujące ten sposób skupiają się na wspieraniu komunikacji werbalnej znakami języka migowego. Wprowadza się je stopniowo od okresu niemowlęctwa (6-10 miesiąc życia – gdy niemowie zaczyna siadać i skupiać dłużej uwagę) w określonych kontekstach.

Na początku są to podstawowe znaki, takie jak:

• jeść,
• pić,
• spać,
• miś,
• czy mleko.

Dziecko w pierwszej kolejności obserwuje znaki, potem je naśladuje, a ostatecznie samo miga w nowych sytuacjach i wreszcie pokazuje, że rozumieją sens. Czas, jaki jest potrzebny dziecku do wyprodukowania pierwszego znaku, zależy m.in. od częstotliwości pokazywania znaku, dopasowania słownictwa do potrzeb dziecka czy indywidualnych predyspozycji.

Dzieci najpierw imitują gesty rodziców, a niedługo potem używają ich we własnych komunikatach. Już 8-miesięczne dzieci są w stanie informować o swoich potrzebach i spostrzeżeniach. Słownik rocznego dziecka może składać się z kilkudziesięciu znaków (nazw przedmiotów, cech, zjawisk, czynności, uczuć), używanych zwykle w różnych odniesieniach, gdy tymczasem przeciętne roczne dziecko używa ze zrozumieniem ledwie kilku słów typu mama, tata, baba, da, nie.

Początki uczenia bobomigów

Bobomigi to zestaw znaków, których dziecko używa, aby określać rzeczy codzienne i swoje uczucia. Ważne jest, abyś za każdym razem, gdy używasz znaku, wypowiadała słowo, które on określa. Dziecko w ten sposób zapamięta znaczenie poszczególnych znaków.

Do niemowlaka trzeba migać i mówić jednocześnie. Najlepiej zacząć, gdy dziecko skończy sześć miesięcy, wtedy jest w stanie na dłużej skupić uwagę. Na początek wybieramy pięć znaków. Powinny dotyczyć sytuacji, w których dziecko często uczestniczy, by jak najczęściej widziało znak i słyszało słowo z nim związane.

Tak nauczyłam moją córkę znaku „światło”. Wchodząc do łazienki, mówiłam: „Teraz mama zapali światło”, i pokazywałam znak. Z czasem, kiedy tylko mówiłam i nie migałam, Lenka wyraźnie czekała. Czuła, że komunikat jest niepełny. Cieszyła się, gdy dodawałam znak. Po trzech tygodniach pokazała go sama. Z innymi znakami było podobnie. Nauka trwa około miesiąca, potem wybieramy kolejnych pięć znaków i tak dalej.

Twoja mowa ciała pomoże mu zrozumieć, co chcesz mu powiedzieć i nie będzie czuło się wykluczone. Atmosfera pełna miłości stwarza podstawę do tego, by niemowlę czuło się dobrze i bezpiecznie. W ten sposób nauczy się chętnie i szybko mówić.

Dziecko uczy się mówić stopniowo. Podczas gdy zaczyna rozumieć, co oznaczają pojedyncze słowa, rozwija się u niego motoryka warg. Nie dziw się, że inne dzieci zaczęły mówić wcześniej lub później. Rozwój każdego dziecka przebiega w innym tempie.

Kilka sugestii słownika migania niemowląt, które mogą się przydać:

• Sen: Ręce razem i podtrzymywanie pochylonej głowy
• Głodny: przetarty brzuch
• Jeść / Jedzenie: Stukanie palcami w usta (jak podczas jedzenia) dłonią skierowaną w dół i palcami dotykającymi kciuka
• Mleko: Wciśnij i wyjmij palce (jakbyś ściskał wymię krowy)
• Pij: złożoną dłoń do ust
• Więcej: Dłoń skierowana do góry, a następnie zwijanie palców
• Wszystko gotowe: Palce do góry, przekręć ręce w przód iw tył
• W górę: Ręce do góry
• W dół: dłoń skierowana w dół, z palcem wskazującym skierowanym w stronę ziemi, a następnie opuszczająca rękę
• Mamusia: dotknij kciukiem brody (otwarta dłoń, palce skierowane do góry)
• Tatuś: Stuknij kciuk w czoło (otwarta dłoń, palce skierowane do góry)

Dziecięcy język migowy to skuteczny sposób, aby pomóc dziecku komunikować się, pozwalając dziecku niewerbalnemu wyrazić swoje potrzeby, zanim będzie wiedział, jak używać słów.

Proste gesty poprawiają pamięć, rozwijają wyobraźnię i zdolność koncentracji, a także ułatwiają w późniejszym czasie naukę czytania, liczenia i pisania, chroniąc także przed ryzykiem dysleksji.

Język niemowląt stwarza maluchom wiele możliwości, aby wyrazić, czego potrzebują lub chcą. Dziecko komunikuje się przy pomocy:

• Dźwięków: gaworzy, mruczy, kwili albo płacze
• Mimiki: przekazuje wiele poprzez różne wyrazy twarzy
• Gestów: wyraża uczucia poprzez postawę ciała
• Motoryki: zmienia swoje ruchy

Z kolei lepsza komunikacja prowadzi do płynniejszych interakcji i mniej frustracji (dla was obu). Zwiększa także pewność siebie dziecka jako komunikatora („oni mnie łapią!”), co pobudza jego motywację do dalszego komunikowania się – najpierw poprzez znaki, potem przez połączenie znaków i dźwięków, a ostatecznie poprzez słowa.

Język migowy dla niemowląt

Aby nauczyć się migać, Twój malec nie musi być geniuszem. Niektóre dzieci uczą się znaków szybciej, inne potrzebują więcej czasu. Tak samo dzieje się z nauką mówienia.

Zacznij od nauki 3-5 znaków, potem kolejno wprowadzaj następne. Od dziecka zależy, iloma z nich będzie się posługiwało.

Dzięki wyposażeniu dziecka w proste narzędzie komunikacyjne, jakim są znaki migowe, dajemy mu szansę na zdobycie zdolności sygnalizowania potrzeb i spostrzeżeń  już w 8-9 miesiącu życia niemowlaka.

Znaki ze słownika Bobomigi sprawiają, że pierwsze miesiące Waszego życia są bardziej interaktywne, a Ty możesz się lepiej odprężyć. Niemowlak będzie cieszył się z uwagi, którą mu poświęcasz, a Ty zdziwisz się, jak wiele maluszek może Ci już przekazać, gdy nauczycie się wspólnego języka.

Można jedna natknąć się na zagorzałych krytyków języka migowego dla niemowląt, którzy nie przypisują mu żadnej wartości. Według nich Bobomigi nie wspierają nauki mowy u niemowląt. Niektórzy badacze posuwają się nawet do stwierdzenia, że Bobomigi mogą opóźnić ten proces.

W tym temacie eksperci nie są zgodni. Bazują na różnych badaniach i wynikach. Nie można także zaobserwować tendencji, do której z dwóch teorii większość z nich się przychyla.

JĘZYK NIEMOWLĄT – JEDZENIE JAKO PRZYKŁAD ZNAKU

• Złącz ze sobą czubek palca wskazującego i kciuka.
• Skieruj palce do ust, jakbyś chciała położyć na nich coś małego.
• Wypowiedz zdanie: “Chcesz coś zjeść?”
• Kiedy dziecko wykona ten znak, oznacza to, że jest głodne i chce dostać coś do jedzenia, albo zobaczyło coś, na co ma ochotę.
• W momencie, gdy dziecko zaczyna mówić i potrafi wyrazić się za pomocą słów, używanie znaków przestaje być dla niego atrakcyjne.

Bobomigi – dlaczego warto?

Kurs języka migowego dla niemowląt da Twojemu dziecku wiele możliwości. Twoje dziecko chce rozumieć Cię i samo być rozumiane już od urodzenia. Ponieważ nie od razu może wypowiedzieć właściwe i zrozumiałe słowa, maluch musi znaleźć inną metodę komunikacji. Zamiast przy pomocy słów, niemowlę posługuje się mową ciała.

Jeśli nauczysz się odpowiednio ją interpretować, przekonasz się, że język niemowląt jest tak samo komunikatywny i informatywny jak słowa.

Bobomigi – zalety dla dziecka:

• Dziecko potrafi już w wieku od 6 miesiąca do 9-ciu miesięcy powiedzieć, że jest głodne, zmęczone, że podoba mu się muzyka albo coś je boli.
• Maluch może “rozmawiać” z Tobą o różnych rzeczach, które go właśnie poruszają. Czuje się dzięki temu rozumiane i jest bardziej zadowolone.
• Niemowlak rozumie lepiej, co mówią do niego rodzice.
• Dziecko może poprzez naśladowanie znaków poprawiać swoją motorykę i postrzeganie siebie.
  Malec nawiązuje bliższą relację z rodzicami i rodzeństwem.

Bobmigi – zalety dla rodziców:

• Bobomigi ułatwią Wam kontakt z dzieckiem, dzięki czemu będziecie mogli lepiej reagować na jego potrzeby. Szybko dowiecie się, o co dziecku chodzi i czego by chciało.
• Możecie lepiej zaspokoić potrzeby Waszego dziecka, jeśli umie ono konkretnie je wam przekazać – jest zmęczone, głodne albo spragnione.
• Jeśli lepiej zrozumienie potrzeby malucha, zredukuje to frustrację, niepewność i zgadywanie w początkowym okresie życia dziecka.

Bobomigi: dla kogo i gdzie?

Każde dziecko przechodzi przez etap gestów, nawet jeśli nikt do niego nie miga. Warto go stymulować i przedłużać, ponieważ przyspiesza proces rozwoju mowy dziecka. Z tej dwutorowej komunikacji, zakładającej mówienie i jednoczesne miganie do dziecka wynika wiele korzyści.

Bobomigi skierowane są do dzieci do dwóch lat. Jeśli Twój maluch potrafi celowo używać rączek, będzie mógł migać, czyli porozumiewać się z Tobą.

W jakim wieku należy zacząć wprowadzać bobomigi znaki?

Z jednej strony nigdy nie jest za wcześnie na pokazywanie znaków, choć większość dzieci mniej więcej do 6. miesiąca życia nie będzie w stanie produkować znaków. Z drugiej zaś strony nigdy też nie jest za późno, aby zacząć miganie z dzieckiem. Rodzice powinni sami zauważyć moment, w którym ich dziecko zacznie interesować się kontaktem z nimi. Zwykle wypada to koło 6. miesiąca życia i jest skorelowane z możliwościami fizycznymi dziecka.

Czy konieczna jest znajomość języka migowego, aby realizować program migania do dziecka?

Nie, gdyż do komunikowania się z niemowlęciem wystarczy jedynie fragment słownika danego języka migowego, który można poznawać razem z dzieckiem. Programy migania do dzieci wspierają mowę znakami i stanowią bazę wyjściową do nauczania języka migowego.

Czy programy migania do niemowląt wymagają dużego zaangażowania?

Tak. Aby móc skutecznie komunikować się ze swoim dzieckiem za pomocą znaków, potrzebna jest wytrwałość, systematyczność i konsekwencja. Sporadyczne miganie nie gwarantuje sukcesu. Wielu rodziców niestety nie może wychowywać dziecka osobiście, a migająca niania to rzadkość. Zdumiewające jest to, że dzieci, do których rodzice nie mają możliwości regularnie migać w domu, zwykle otwierają się na miganie na zajęciach Sign2Baby, wśród innych migających niemowląt. Wspaniale jest obserwować, jak dzieci zaczynają migać do rodziców i co ciekawsze, do siebie nawzajem. Zawsze jest to wielkie przeżycie dla wszystkich uczestników takiego komunikatu.

Czy miganie do dziecka może opóźnić rozwój mowy?

Badania naukowe jednoznacznie stwierdzają, iż dzieci, które migają, wykazują zwykle silniejszą potrzebę mówienia, często też zaczynają mówić wcześniej niż dzieci, które nie migają. Nieliczni amerykańscy rodzice nie potwierdzili tych badań. Warunkiem koniecznym jest komunikacja dwukanałowa, czyli miganie zawsze połączone z mówieniem.

Logopedzi, pediatrzy i nauczyciele znający technikę Sign2Baby podkreślają natomiast fakt, iż miganie korzystnie wpływa na rozwój zdolności językowych.

Czy starsze dzieci w rodzinie też mogą brać udział w zabawie?

Jest to nawet wskazane, aby wszyscy domownicy używali znaków w komunikacji z maluchem. Starsze rodzeństwo zwykle jest bardzo pomocne i również czerpie korzyści płynące ze stosowania tej metody.

Zuzanna Nowakowska

Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.