Ciemieniucha u noworodka – jak wygląda i jak z nią walczyć? Objawy, przyczyny i leczenie

Ciemieniucha to dość powszechna przypadłość niemowląt. Pojawia się przed ukończeniem 6. tygodnia życia, ale nie jest to sztywną regułą – objawy choroby mogą się także pojawić u starszego niemowlaka! W większości przypadków ciemieniucha pojawia się na główce w okolicy ciemiączka (stąd nazwa), ale może się także umiejscowić w okolicach brwi lub nosa.

---

Ciemieniucha – co to jest?

Noworodek zaraz po przyjściu na świat musi zderzyć się z kompletnie nową rzeczywistością. Każdy nowy bodziec może powodować u niego różne reakcje, z którymi przyjdzie mu się zmierzyć. Różnorodne dźwięki, obrazy, ale i dotyk są czymś zupełnie nowym dla maluszków, podobnie jak zupełnie nowe środowisko życia. I to właśnie ostatni z tych aspektów ma znaczny wpływ na początkowe fazy rozwoju dziecka i towarzyszące temu dolegliwości — w tym ciemieniuchy.

Początki – kiedy się pojawia ciemieniuszka u dziecka?

Początkowe rozpoznanie ciemieniuchy niemowlęcej powinniśmy rozpocząć od zwrócenia uwagi na ewentualny biały nalot występujący w pobliżu przedniego ciemiączka na główce dziecka. Czasami jest widoczny na brwiach, nosie, szyi i powiekach. Początkowy wygląd zmian skórnych, który może wzbudzić podejrzenia ciemieniuchy to przypominający białą smugę nalot – coś ala złe spłukane mydło, bądź lekko zaschnięta plamka pasty do zębów w okolicach ust.  Kolejnym etapem będzie zmiana struktury ciemieniuchy i miejsce początkowych białych plamek/nalotu przekształci się w żółte łuski.  Przyczyną jej powstawania jest niedojrzałość niektórych funkcji skóry, w tym niewydolność łojotokowa. Zjawisko to jest zupełnie normalne i nie powinno nas zbytnio niepokoić. Po kilku dniach odpowiedniej pielęgnacji wszystko wróci do normy.

Jak wygląda i czym jest ciemieniucha u niemowlaka?

Ciemieniucha to żółte, grube łuski, przypominające swym wyglądem tłusty łupież. Powstają w wyniku połączenia zrogowaciałych komórek skóry i łoju. Zjawisko to jest związane z dużą aktywnością gruczołów łojowych, która ma miejsce w pierwszych miesiącach życia dziecka. Powodem nadmiernej aktywności mogą być hormony matki, które krążą jeszcze pewien czas po porodzie w organizmie niemowlaka.

Objawy ciemieniuchy dają o sobie znać głównie w okresie letnim, gdyż gruczoły łojowe działają wtedy ze zdwojoną siłą.

Zeschnięte żółte strupki, tzw. łuski, mogą pokrywać całą powierzchnię skóry głowy niemowlaka lub jej fragmenty. Zdarza się, że choroba rozprzestrzenia się na inne owłosione części ciała, zwłaszcza w miejscach, w których spotykają się tłusta skóra i mieszki włosowe, na przykład między brwiami i wokół nich.

Oprócz skóry głowy obszary, w których może pojawić się ciemieniucha, obejmują:

• brwi,
• uszy,
• tył szyi,
• fałdy skóry.
• obszar pieluchy.

Warunek ma charakterystyczne objawy, takie jak:

• niejednolite łuski,
• skóra tłusta lub sucha z łuszczącymi się białymi lub żółtymi łuskami,
• płatki skóry,
• zaczerwienienie,

W wielu przypadkach dochodzi jednocześnie do rozwoju grzybów na skórze dziecka. W przypadku braku higieny lub nieodpowiedniej pielęgnacji skóry niemowlaka istnieje ryzyko infekcji, ale zdarza się to niezwykle rzadko.

Ciemieniucha na brwiach i powiekach

Zdiagnozowanie ciemieniuchy na brwiach zachodzącej na powieki może być trudne, ponieważ często przypomina inne powszechne choroby skóry, takie jak egzema lub łupież. Jeśli Twoje dziecko wykazuje którykolwiek z powyższych objawów, natychmiast zanieś je do lekarza. Chociaż „ciemieniucha” nie jest poważnym stanem, może być niewygodna i może się pogorszyć, jeśli nie jest leczona.

Wykazano, że cynk pirytionowy skutecznie zwalcza objawy tej powszechnej choroby skóry. Jest aktywnym składnikiem wiodących szamponów przeciwłupieżowych i pomoże złagodzić objawy łojotokowego zapalenia skóry brwi i innych obszarów twarzy w tym powiek. Codzienne stosowanie leczniczego szamponu na ciemieniuchę to najlepszy sposób na kontrolowanie łojotokowego zapalenia skóry. Chociaż wyniki są różne, większość zauważy poprawę już po kilku praniach. Znacząca poprawa jest zwykle widoczna w ciągu miesiąca.

Do niepokojących objawów należą: obrzęk, zaczerwienienie, a nawet sączenie skóry.

Czy ciemieniucha ma zapach? – jakoś pachnie?

Ciemieniucha normalnie nie pachnie. Jeśli Twoje dziecko ma ciemieniuchę i czujesz kwaśny zapach, może to być oznaką zakażenia grzybiczego wymagającego dalszego leczenia. W takim przypadku Twoja pielęgniarka środowiskowa lub lekarz rodzinny będą w stanie udzielić porady, jeśli wymagane jest specjalne leczenie.

Pierwsze objawy skórne i początki ciemieniuchy

Pierwszym objawem ciemieniuchy są mało widoczne białe łuseczki, które możemy zaobserwować tuż przy skórze głowy dziecka. Nie warto czekać aż problem sam się rozwiąże, bo istnieje duże prawdopodobieństwo, że objawy raczej się nasilą. Musimy pamiętać, że ciemieniuszka utrudnia (a z czasem wręcz uniemożliwia) swobodne oddychanie skóry i zaburza jej prawidłowe funkcjonowanie.

Ciemieniucha do jakiego wieku?

Ciemieniucha to dość częsta przypadłość niemowlaków, ale na szczęście nie jest groźna. Noworodek nie odczuwa z jej powodu żadnego dyskomfortu – skóra nie boli, nie swędzi ani nie piecze. Nie wymaga też żadnego specjalistycznego leczenia – w większości przypadków wystarczy tylko odpowiednia pielęgnacja. Z reguły objawy ustępują w okolicach 3. miesiąca życia niemowlaka. Stabilizuje się wtedy praca gruczołów łojowych i wszystko zaczyna działać prawidłowo.

Na czym polega pielęgnacja skóry głowy noworodka przed ciemieniuszką?

Aby nie dopuścić do powstania twardej skorupy na delikatnej główce dziecka, należy wdrożyć odpowiednie czynności pielęgnacyjne:

• 15 minut przed wieczorną kąpielą noworodka, posmaruj główkę dziecka oliwką dla niemowląt. Innym sposobem jest przyłożenie gazy lub waty, nasączonej oliwką i założenie bawełnianej czapeczki. Dzięki temu oliwka lepiej wchłonie się w skórę.
• Podczas kąpieli umyj główkę dziecka szamponem przeznaczonym dla niemowląt (najlepiej nieperfumowanym, zakupionym w aptece).
• Po kąpieli delikatnie wyczesz łuski miękką szczoteczką przeznaczoną dla niemowląt.
• Jeśli objawy ciemieniuchy są mocno nasilone, możesz skorzystać z leczniczych preparatów dostępnych w aptece

SPOSOBY NA CIEMIENIUCHĘ? PRZEDE WSZYSTKIM SYSTEMATYCZNA PIELĘGNACJA!

Zanim zaczniemy się zastanawiać, co na ciemieniuchę będzie najlepsze, warto uświadomić sobie, co jest jej przyczyną. Tego typu dolegliwość spowodowana jest przejściowymi zaburzeniami w pracy gruczołów łojowych niemowląt. Produkują one w nadmiernej ilości łój, który następnie zasycha na łuszczącym się naskórku i tworzy przez to nieestetyczne płatki. Tego typu dolegliwość zwalcza się poprzez codzienne mycie głowy dziecka. Niezbędny będzie więc odpowiedni szampon na ciemieniuchę.

Kosmetyk do mycia głowy malucha zmagającego się z ciemieniuchą musi być jednocześnie środkiem kojącym i nawilżającym. Dzięki temu problem może zostać szybciej zniwelowany. Wybrany szampon na ciemieniuchę powinien być ukierunkowany na tego typu dolegliwość.

Wartym uwagi produktem jest np. bezzapachowy szampon w piance dla niemowląt Mustela. Taka forma szamponu ułatwia użytkowanie przy tak małym dziecku, a jednocześnie przynosi świetne efekty. Mustela delikatnie oczyszcza skórę głowy, zapobiegając również nawrotom ciemieniuchy.

 

JAK JESZCZE SZYBCIEJ ZWALCZYĆ CIEMIENIUCHĘ?

Poza kosmetykiem myjącym i nawilżającym warto rozważyć również zakup produktu zmiękczającego powstałe już łuski. Świetnym wariantem jest np. żel zmiękczający na ciemieniuchę marki Emolium, który także może być stosowany już od pierwszego dnia życia dziecka.

Delikatnie wmasowany w skórę głowy i pozostawiony na pół godziny świetnie nawilża i jednocześnie zmiękcza łuski, ułatwiając ich usuwanie. Dodatkowo pomaga w przywracaniu skórze odpowiedniej równowagi, wzmacniając jej odporność na nowe podrażnienia.

Zaniedbana ciemieniucha może doprowadzić do wielu dolegliwości, które będą dla dziecka uciążliwe. Zaczerwienienie, wykwity, wypadające włoski czy rozprzestrzenianie się jej na całe ciałko to tylko niektóre z nich.

W skrajnych przypadkach może dojść nawet do stanu zapalnego skóry. Dlatego też nie należy lekceważyć już pierwszych objawów ciemieniuchy i rozpocząć z nią odpowiednią walkę. A jeśli odpowiednie nawilżanie i mycie główki nie przynosi efektów, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.

Kiedy wybrać się do lekarza z ciemieniuchą niemowlaka?

Wybierz się z dzieckiem do lekarza, jeśli:

• nie widzisz żadnej poprawy pomimo usilnych starań i systematycznych zabiegów pielęgnacyjnych. Przyczyną może być rozwój i działanie grzybów. Sytuacja taka wymaga specjalnego leczenia antybiotykami lub środkami przeciwgrzybicznymi. Jeśli po dwutygodniowej, odpowiedniej pielęgnacji nie ma żadnej poprawy, lekarze zalecają czasem krem z hormonem adrenokortykotropowym.
• objawy nasilają się zamiast zanikać.
• objawy rozprzestrzeniają się na nieowłosione części ciała (szyja, czoło, uszy). Może to być objaw poważniejszych chorób, np. atopowego zapalenia skóry lub alergii, a one wymagają odpowiedniego leczenia.
• skóra jest mocno zaczerwieniona, obrzęknięta lub sączy się z niej jakiś płyn