Fluoryzacja zębów w ciąży – czy jest to bezpieczne?
Wiele kobiet w ciąży boryka się ze zdrowiem jamy ustnej podczas ciąży. Dzieje się tak z powodu wszystkich hormonów krążących w jej ciele. Może to prowadzić do krwawienia dziąseł, zwiększenia ubytków, a nawet zwiększonej wrażliwości zębów. Jeśli zauważysz, że zmagasz się z tymi problemami, najlepszą odpowiedzią może być poddanie się fluoryzacji zębów w celu ich powierzchniowej ochrony. Czy jest to jednak bezpieczna opcja, gdy jesteś jeszcze w ciąży?
Czy fluor może być szkodliwy dla ciężarnej?
W stomatologii związki fluoru są stosowane na szeroką skalę w profilaktyce próchnicy i obecnie uważa się, że jest to najskuteczniejsza metoda hamowania tej choroby. Przeciwpróchnicowe oddziaływanie fluoru na szkliwo zębów opiera się na dwóch podstawowych mechanizmach: przederupcyjnym, czyli dotyczącym okresu przed wyrznięciem zęba dostarczanym tzw. drogą endogenną i poerupcyjnym już po pojawieniu się zęba w jamie ustnej dostarczanym tzw. drogą egzogenną.
Endogenna podaż fluor w formie aktywnej czyli kropli lub tabletek, albo w formie biernej razem z woda pitną, solą lub mlekiem jest obecnie rzadko stosowana ze względu na udowodnioną mniejszą skuteczność przeciwpróchnicową. W okresie po wyrżnięciu zęba (posterupcyjnym) fluor dostarczany drogą egzogenną wpływa na naprawę uszkodzonego przez kwasy szkliwa oraz hamowanie aktywności bakterii próchnicotwórczych.
Egzogenna fluoryzacja kontaktowa polega na bezpośrednim działaniu na powierzchnię zębów związkami fluoru poprzez zabiegi pędzlowania, wcierania, szczotkowania oraz płukania. Może być wykonywana w domu, w szkole lub w gabinecie stomatologicznym. Do zabiegów domowych, ze względów bezpieczeństwa, stosuje się preparaty o stężeniu średnio 10-krotnym niższym.
Lakierowanie zębów w ciąży
Lakierowanie zębów to proces nakładania na powierzchnię zębów (szkliwa) lakieru zawierającego wysoki poziom fluoru na powierzchni zęba, aby zapobiec próchnicy zębów. Działa poprzez wzmocnienie szkliwa zębów, czyniąc je bardziej odpornym na próchnicę. Lakier pozostaje na zębach przez pewien czas, uwalniając stopniowo jony fluoru. Po fluoryzacji szkliwo jest odporne na działanie kwasów i próchnicy. Zabieg ten pozwala ograniczyć występowanie próchnicy nawet o 40%. Przed fluoryzacją zęby należy dokładnie oczyścić poprzez skaling i piaskowanie.
Fluoryzacja w ciąży
Fluoryzacja w ciąży, uważa się ją za całkowicie bezpieczną. Normalny poziom spożycia fluoru jest zwykle bezpieczny dla kobiet w ciąży w drugim i trzecim trymestrze ciąży. To, co za tym idzie, sprawia, że fluoryzacja jest bezpieczna dla kobiet w ciąży, pod warunkiem, że fluor nie jest połykany w dużych ilościach (połknięcie części fluoru jest nieuniknione w przypadku fluoryzacji).
Dotychczasowe badania nie powiązały spożywania fluoru w okresie prenatalnym z jakimikolwiek znaczącymi korzyściami zdrowotnymi dla zębów dla niemowląt, więc nie ma sensu spożywać dużych ilości fluoru, jeśli chcesz poprawić stan zębów dziecka. Z drugiej strony możesz narazić się na objawy, takie jak skurcze żołądka, a dziecko na zatrucie fluorem, które może prowadzić do problemów z rozwojem mózgu, jeśli połkniesz duże ilości fluoru podczas stosowania fluoryzacji.
Jeśli nie masz pewności, czy fluoryzacja jest najlepszym rozwiązaniem problemu zębów wywołanych ciążą, możesz skonsultować to z stomatologiem, aby mógł zapewnić Ci znacznie bezpieczniejsze i wygodniejsze alternatywne metody leczenia zębów.
Fluor a próchnica zębów
Zaburzenia zdrowia jamy ustnej mogą obejmować zwiększoną próchnicę, nadwrażliwość zębów, krwawiące dziąsła w ciąży i wiele innych stanów, którym można zaradzić za pomocą fluoryzacji zębów.
Produkty do higieny jamy ustnej zawierające fluor skutecznie zmniejszają ryzyko próchnicy zębów i są bezpieczne do codziennego stosowania przez kobiety w ciąży. Szczotkowanie zębów pastą z fluorem jest niezbędne, aby chronić zęby przed próchnicą. Pamiętaj, aby wypluć i nie płukać ust po szczotkowaniu!
Fluor nie tylko chroni zęby przed próchnicą, ale także pomaga zmniejszyć zużycie szkliwa związane z kwasami. Niektóre kwaśne pokarmy, takie jak dressingi do sałatek, soki owocowe i pomidory, mogą codziennie rozpuszczać szkliwo zębów.
Dzieci i dorośli powinni myć zęby dwa razy dziennie przez dwie minuty podczas każdej sesji, aby pomóc w zapobieganiu erozji kwasowej. Możesz przeciwdziałać atakom kwasów na zęby, stosując produkty z fluorem w codziennej higienie jamy ustnej.
Niektóre kobiety w ciąży stwierdzają, że mycie zębów wywołuje odruch wymiotny. Aby przezwyciężyć wymioty:
- użyj pędzla z małą główką,
- zwolnij wykonywane ruchy w trakcie szczotkowania zębów i skoncentruj się na oddychaniu,
- jeśli smak pasty do zębów wydaje się prowokować odruch wymiotny, zmień produkt na inną markę o mniej miętowym smaku.
Zdrowie jamy ustnej jest szczególnie ważne w czasie ciąży, ponieważ zmieniający się poziom hormonów może prowadzić do ciążowego zapalenia dziąseł z obrzękiem, krwawieniem i tkliwością dziąseł. Nieleczone zapalenie dziąseł może rozwinąć się w zaawansowaną chorobę dziąseł (zapalenie przyzębia), wpływając na kości i tkankę dziąseł, co może prowadzić do utraty zębów. Niektóre badania łączą wcześniaki o niskiej masie urodzeniowej z ciężkim zapaleniem przyzębia podczas ciąży.
Nadmierna podaż fluoru i jego toksyczność
Do ostrego zatrucia fluorem zazwyczaj dochodzi w przypadku przypadkowego lub celowego spożycia produktu zawierające jego związki. Objawy ostrego zatrucia występują po upływie od 30 minut do 24 godzin po spożyciu i obejmuje zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, a w ciężkich przypadkach zaburzenia rytmu serca, kwasicę i śpiączkę.
Do przewlekłego zatrucia dochodzi zazwyczaj poprzez długotrwałe i ciągłe przyjmowanie fluoru, np. z wodą, tabletkami czy kroplami w zbyt dużych dawkach, czy przy skażeniu środowiska. Skutkuje to powstaniem zmian w zębach, kościach i stawach. W zębach dochodzi do fluorozy objawiającej się zmętnieniami, przebarwieniami o różnym nasileniu, dołkami i łamliwością szkliwa.
Formy zabezpieczenia pacjentów przed przedawkowaniem związków fluoru
Zewnętrzne, stałe podawanie jonów fluorkowych na niskim poziomie do jamy ustnej jest obecnie podstawowym, a jednocześnie najbezpieczniejszym działaniem zapobiegającym próchnicy zębów. Jej skuteczność, w zależności od zastosowanej metody, waha się od 20 do nawet 80 proc.
Stosowanie fluoru wymaga jednak należytej ostrożności i stosowania wszystkich zasad bezpieczeństwa, zarówno przez lekarza, jak i pacjenta, tj:
- stosowanie metody tabletek czy kropli z fluorem tylko w ściśle określonych przypadkach, indywidualnie dostosowanych do potrzeb leczniczych i monitorowanych przez lekarza dentystę,
- konieczność nadzorowania dzieci do 8 roku życia przy codziennym myciu zębów (żeby nie połykały pasty),
- stosowanie się do zaleceń dotyczących zawartości fluoru w paście do zębów (w zależności od wieku) i ilości nakładanej pasty,
- stosowanie płynów do płukania jamy ustnej po ukończeniu 6 roku życia,
- używanie preparatów medycznych o zwiększonej zawartości fluoru tylko na zalecenie dentysty,
- środki zawierającego wysokie stężenia fluoru powinny być stosowane tylko w gabinecie stomatologicznym pod nadzorem lekarza,
- świadoma zgoda rodziców i/lub opiekunów na grupowe formy fluoryzacji np. w szkołach.
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.