Kardiotokografia – badanie KTG w ciąży

Za pomocą badania KTG (kardiotokografii) ocenić można akcję serca dziecka oraz czynność skurczową mięśnia macicy. W ten sposób możesz przekonać się, że u Twojego maleństwa wszystko jest w porządku. Kiedy wykonuje się KTG, od jakich czynników badanie jest zależne i co z robić w przypadku niepokojącego wyniku – tego wszystkiego dowiesz się z naszego artykułu.

---

Za pomocą badania KTG możliwe jest monitorowanie akcji serca dziecka i czynności skurczowej mięśni macicy. Wyniki badania przedstawiane są za pomocą dwóch różnych wykresów w formie wydruku na papierze milimetrowym. Na podstawie ich przebiegu lekarz może wyciągnąć wnioski dotyczące bezpieczeństwa dziecka i stopnia jego zaopatrzenia w tlen. Badanie jest łatwe i bezbolesne.

Na czym polega badanie KTG?

Badanie KTG (kardiotokografia) to badanie polegające na osłuchiwaniu tonów serca płodu. Jest to metoda ciągłego jednoczesnego zapisu (kardiotokogramu) częstotliwości czynności serca płodu i skurczów macicy. Celem badania jest nadzorowanie stanu płodu i rozpoznanie wewnątrzmacicznego niedotlenienia.

Wzór KTG

Poprzez interpretację wyniku badania Twój lekarz będzie mógł ocenić niektóre parametry obrazujące stan rozwoju dziecka. Wynik taki bowiem zdradza, jak często i regularnie bije serce dziecka oraz czy w częstotliwości uderzeń serca nie zachodzą żadne odchylenia i nieprawidłowości. Również szerokość pasma i wychylenie mówią wiele o stanie Twojego dziecka. Na osi poziomej znajduje się czas trwania badania, a na pionowej częstość uderzeń serca. Normalne badanie KTG posiada następujące cechy:

• Średnia częstotliwość uderzeń serca to około 110-150 uderzeń na minutę
• Wykres jest zróżnicowany
• Przy średniej częstotliwości uderzeń serca rozpoznawalne są także od czasu do czasu odchylenia w górę bądź w dół (drobne zygzakowate kształty wokół częstotliwości pracy serca.
• Po trzydziestu minutach widoczne są przynajmniej dwie wypukłości, które są dowodem na to, że dziecko reaguje na czynniki zewnętrzne.
• Podczas badania nie obserwuje się raczej powracających wklęsłości na wykresie.

Kiedy stosuje się KTG w ciąży?

KTG stosuje się w ciąży zaawansowanej dużego ryzyka i podczas porodu.

Wskazaniem do nadzoru kardiotokograficznego jest niewydolność oddechowa łożyska w przypadku:

• ciąży po terminie tj. przekroczenia terminu porodu powyżej 7-10 dni
• nadciśnienia indukowanego ciążą
• wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu
• choroby hemolitycznej płodu

Na podstawie badań naukowych KTG konieczne jest w przypadku ciąży o prawidłowym przebiegu dopiero wtedy, gdy termin porodu został przekroczony. Tylko w razie wątpliwości można wykonać KTG wcześniej, aby sprawdzić czy dziecko w wystarczający sposób zaopatrzone jest we wszystko, czego potrzebuje. Regularne wykonanie badania KTG zalecane jest natomiast w następujących przypadkach:

• Ciąża mnoga
• Cukrzyca bądź cukrzyca ciążowa matki
• Nadciśnienie
• Nieprawidłowości stwierdzone w czasie USG
• Krwawienia
• Infekcje
• Wyraźnie słabnące ruchy dziecka
• Przedwczesne skurcze porodowe

Jak wygląda badanie kardiotokografii?

Podczas badania KTG ciężarna leży na łóżku. Głowica kardiograficzna umocowana jest pasem w miejscu najlepszej słyszalności tonów serca płodu. Obok umocowana jest druga głowica tokograficzna rejestrujące mogące wystąpić skurcze macicy i ruchy płodu. Głowice połączone są z aparatem (kardiotokografem), który przetwarza zbierane sygnały, analizuje je i zapisuje na papierze w postaci wykresu krzywych: kardiograficznej i tokograficznej. Zadaniem ciężarnej jest sygnalizowanie odczuwanych ruchów płodu w czasie prowadzenia zapisu kardiotokograficznego. Służy do tego specjalny przycisk, w który wyposażony jest aparat.

Czynniki wpływające na przebieg badania

Jeśli badanie KTG nie będzie miało prawidłowego przebiegu, może to mieć następujące przyczyny:

• Przyczyny ze strony matki: skurcze porodowe, nadciśnienie, gorączka, aktywność fizyczna, leżenie na plecach.
• Pępowina i Łożysko: kompresja pępowiny, niewydolność łożyska
• Przyczyny ze strony dziecka: sen bądź aktywność dziecka, zaopatrzenie w tlen
  Czynniki zewnętrzne: narkotyki, lekarstwa, palenie w ciąży

Odchylenia od normalnego przebiegu wykresu

Wygląd i przebieg wykresu jest zależny od wielu czynników. Nietypowy przebieg nie musi zatem automatycznie oznaczać, że bezpieczeństwo Twojego dziecka jest zagrożone. Pod tym względem dość istotną rolę odgrywa fakt, czy śpi lub jest aktywne. Jeżeli badanie KTG wykazuje nieprawidłowości, to lekarz może zalecić dodatkowe badania, aby potwierdzić lub wykluczyć wystąpienie ryzyka. W tym celu można wykonać:

• USG metodą Dopplera: służy ono ocenie przepływu krwi przez naczynia i rozwoju serca.
• Stymulacja płodu: lekarz spróbuje pobudzić dziecko poprzez lekki dotyk brzucha i bodźce akustyczne i świetlne, a następnie sprawdzi ponownie akcję serca.
• Możliwe jest także wykonanie specjalnego badania KTG, w którym za pomocą dodatkowego czujnika podczas KTG badane będą także intensywność i czas trwania ruchów dziecka.

Co się dzieje w przypadku nieprawidłowego zapisu KTG?

W przypadku wątpliwości w zapisie KTG, badanie należy powtórzyć.

Jeśli zapis KTG nadal jest nieprawidłowy wskazane jest ukończenie ciąży poprzez indukcjęporodu lub cięcie cesarskie. Należy przy tym uwzględnić wiek ciąży, dojrzałość płuc płodu, jak i dojrzałość szyjki macicy.

Niepokojący wynik KTG

Za niepokojącą przyjmuje się częstotliwość uderzeń serca niższą niż 100 i wyższą niż 170 uderzeń na minutę i wykres, który przyjmuje cały czas jednakowy kształt bez widocznych wychyleń. Również wiele powtarzających się nietypowych wklęsłości i brak wypukłości może wskazywać na konieczność wykonania dodatkowych badań. Wyraźnie niskie bądź przyspieszone frekwencje mogą mieć także przyczyny nie budzące niepokoju. Akcja serca spowalnia się na przykład, gdy dziecko śpi. W czasie, gdy dziecko jest aktywne może dojść do przyspieszenia uderzeń serca. Na wszelki wypadek powinny jednak zostać wykonane dodatkowe badania.

Jak długo trwa badanie?

Badanie KTG w ciąży trwa około 30 minut.

Czy badanie może być szkodliwe?

Badanie nie wiąże się z występowaniem jakichkolwiek powikłań.

KTG przy porodzie

KTG przy porodzie to najskuteczniejsza metoda wykrywania niedostatecznego zaopatrzenia dziecka w to, czego potrzebuje. Jako że aparatura do badania jest w stanie natychmiast zarejestrować akcję serca dziecka mogą zostać w krótkim czasie podjęte środki zapobiegawcze. Pierwsze KTG może być wykonane tuż po przyjęciu na porodówkę. Zależnie od tego, czy istnieje ryzyko dla dziecka, badanie będzie powtórzone w czasie do dwóch godzin. Następnie w okresie rozwierania szyjki i po pęknięciu pęcherza płodowego. W przypadku ciąży wysokiego ryzyka zaleca się jeszcze intensywniejszą obserwację dziecka przy porodzie za pomocą KTG, a wszystko po to, by Twoje dziecko mogło zdrowe przyjść na świat.