Jod w ciąży – suplementacja jodem dla kobiet

Niedobór jodu to problem z hormonami: tyroksyną i trójjodotyroniną oraz powstawaniem tzw. wola tarczycy u osób starszych, ale także wrodzonego zespołu niedoboru jodu, czyli niedorozwoju umysłowego u dzieci. Dlatego tak ważne jest, by przyszłe mamy dbały o odpowiedni poziom jodu w diecie.

---

Nadmiar oraz niedobór jodu u ciężarnych kobiet

Jod to jeden z ważniejszych mikroelementów, którego Twój organizm potrzebuje i którego dostarczyć mu możesz wraz z pokarmem. Pierwiastek ten reguluje przede wszystkim pracę hormonów tarczycy, na co przeznaczane jest około 70-80% przyjmowanego z pokarmem jodu. Z przewodu pokarmowego wędruje on do krwi i dalej do tarczycy, gdzie znajduje się magazyn tego mikroskładnika, który w razie potrzeby może być uwolniony z powrotem do krwioobiegu albo zużyty do produkcji hormonów tarczycy.

Nie tylko w ciąży hormony tarczycy mają swój udział w wielu procesach metabolicznych i odgrywają ważną rolę na przykład przy regulacji temperatury ciała, procesów trawienia, zdolności koncentracji, ciśnienia krwi i krwioobiegu czy układu odpornościowego i płodności.

niedoczynność tarczycy a jod w ciąży

„Jedź nad morze, powdychać trochę jodu”. To częsta rada dla osób, którym doskwierają problemy z tarczycą. I nic dziwnego, bo zarówno gleba, jak i woda okolic nadmorskich są najbardziej bogate w ten pierwiastek. Im dalej od morza, tym stają się one bardziej ubogie. Najgorzej sytuacja wygląda w rejonach górskich.

Zobacz:  Czy w ciąży mogę korzystać z groty solnej?

Niedobór jodu to problem z hormonami: tyroksyną (T4) i trójjodotyroniną (T3)oraz powstawaniem tzw. wola tarczycy u osób starszych, ale także wrodzonego zespołu niedoboru jodu, czyli niedorozwoju umysłowego u dzieci. Dlatego tak ważne jest, by przyszłe mamy dbały o odpowiedni poziom jodu w diecie.

Ile jodu w ciąży – dawkowanie

Dzienne zapotrzebowanie na jod to dla osoby dorosłej około 200μg. Badania pokazują jednak, że jedynie 42% kobiet pokrywa swoje dzienne zapotrzebowanie na ten pierwiastek w 100%. Jedną z przyczyn może być stosowanie pigułek antykoncepcyjnych, które obniżają wchłanianie jodu w sposób znaczący. Problem niedoboru jodu dotyka często kobiety, również ciężarne.

W czasie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na jod o około 15% do 230μg dziennie. Jako powody można wskazać między innymi:

• W czasie ciąży hormony tarczycy, zwłaszcza tyroksyna, są w dużym stopniu odpowiedzialne za procesy podziału komórek. Zadaniem tych hormonów jest także regulacja wzrostu, rozwoju układu kostnego jak również mózgu Twojego dziecka. Z tego powodu produkcja hormonów tarczycy w ciąży wzrasta o połowę, przez co Twój organizm potrzebuje więcej jodu.
• Między 10 a 12 tygodniem ciąży tarczyca Twojego dziecka zaczyna samodzielnie produkować hormony. Oprócz zwiększonego zapotrzebowania matki musi zostać także pokryte zapotrzebowanie dziecka. Przy ciąży mnogiej zapotrzebowanie to wzrasta odpowiednio do ilości rozwijających się w Twoim łonie dzieci.
• Poprzez wymioty spowodowane ciążowymi mdłościami jod wydalany jest z Twojego organizmu, co powinno zostać wyrównane poprzez zwiększone spożycie tego mikroelementu.

Jako że rezerwy jodu w ciąży mogą się bardzo szybko wyczerpać warto już w fazie planowania ciąży zadbać o odpowiednie zaopatrzenie organizmu w jod.

Przyczyny niedoboru jodu

Niewystarczający poziom jodu ciąży może prowadzić do psychicznych i fizycznych wad rozwojowych u dziecka. Hormony tarczycy mają silny wpływ na rozwój mózgu dziecka. W związku z tym już niewielki niedobór jodu w ciąży może pociągnąć za sobą deficyt inteligencji u dziecka.

Przy dłuższym niedoborze może utworzyć się wole u matki bądź u dziecka. Jest to powiększenie tarczycy, poprzez które organizm próbuje wychwycić z krwi tak dużo jodu, jak to tylko możliwe, żeby zrekompensować swoje braki tego pierwiastka. Może to przebiegać bez większych komplikacji, ale mogą także wystąpić problemy z przełykaniem, duszności, a w dłuższej perspektywie nadczynność tarczycy.

Zobacz: Prawidłowy rozwój dziecka

W skrajnych przypadkach niedobór jodu w ciąży może być współodpowiedzialny za poronienie lub przedwczesny poród.

Ciało zdrowego człowieka zawiera 30-50 µg jodu. Norma dla osoby dorosłej to średnio 200 µg. Kobiety w ciąży powinny jednak przyjmować znacznie więcej, około 230 µg, a matki karmiące około 260 µg. Jeśli jesteś w ciąży, przy każdym badaniu pamiętaj o skontrolowaniu zawartość jodu w swoim organizmie, by móc zareagować i podjąć odpowiednie kroki w celu nadrobienia ewentualnych braków.

Zobacz:

• Dieta i odżywianie w ciąży – co należy jeść?
• Dieta matki karmiącej piersią

Niedobór jodu nie tylko staje się przyczyną niedoczynności tarczycy czy niedorozwoju umysłowego. U kobiet noszących dziecko może powodować również znacznie częstsze poronienia, a także deformacje płodu. Może być przyczyną nie tylko zaburzeń rozwoju centralnego układu nerwowego, ale również mieć negatywny wpływ na rozwój kośćca u dziecka.

Jak pokryć zapotrzebowanie na jod?

W czasie ciąży potrzebujesz około 230 μg jodu dziennie. Ponieważ ten mikroskładnik możesz znaleźć w niewielu produktach w stosunkowo dużych ilościach, nie jest wcale łatwo pokryć zapotrzebowanie na ten składnik.

Poniższe produkty zawierają stosunkowo dużo jodu:

• Sól: polskie gleby są raczej ubogie w jod. Wiele pierwiastków i substancji odżywczych jest wraz z deszczem wypłukiwanych z warstw skalnych i transportowanych do morza. Słona woda, a przez to także sól morska są bogate w jod. Ale także sól kamienna jest obecnie wzbogacona w jod, aby umożliwić pokrycie dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek.

Zobacz: Jaką najzdrowszą sól wybrać? – jak ograniczyć spożycie soli?

• Ryby morskie: Jako że woda morska jest bogata w jod, również rybom i roślinom morskim tego pierwiastka nie brakuje. Ryby morskie i owoce morza, a także algi zawierają całkiem dużo jodu. Ryba wkomponowana w Twój jadłospis 2-3 razy w tygodniu może wspomóc Twoje rezerwy jodu w sposób znaczący.
• Nabiał i jajka: Zawartość jodu w produktach mlecznych i jajkach zależy w dużej mierze od sposobu karmienia zwierząt. Ponieważ rośliny nie potrzebują jodu do swego wzrostu, nie magazynują go również w swoich komórkach i tkankach. Jeśli zatem zwierzęta karmione są jedynie paszą pochodzenia roślinnego, to w takich produktach znajdziesz niewiele jodu. Wiele gospodarstw rolnych wzbogaca odpowiednio dietę zwierząt w jod tak, aby nabiał i jajka zawierały również odpowiednio dużo tego składnika odżywczego.

Około 37% przyjmowanego jodu w codziennej diecie pochodzi z produktów mlecznych. Nie jest to spowodowane tym, że produkty te zawierają dużo tego składnika odżywczego. Powodem jest popularność i częstość spożycia tych produktów, która jest dużo wyższa niż na przykład w przypadku ryb.

• Produkty wzbogacone w jod. Szukaj na półce w sklepie produktów wzbogaconych w jod. Mięso, wędliny i pieczywo wytwarzane są często z użyciem soli jodowanej. Na rynku można spotkać także inne produkty wzbogacone w jod, na przykład wodę mineralną.

Suplementacja jodu w dla kobiet ciąży

Spożywanie soli jodowanej jest jednym z działań, które podejmuje się, aby zapobiec zaburzeniom niedoboru jodu. Płaska łyżeczka zawiera, według różnych danych, od 300 µg do 420 µg.

W ostatnich latach przestrzega się jednak przed nadmiernym spożywaniem soli, upatrując w niej jeden z głównych czynników zwiększających ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych, problemów z gospodarką wodno-elektrolitową, chorób krążenia. Kobietom w ciąży zaleca się stosowanie soli z umiarem. Zarówno jej nadmiar, jak i niedobór oddziałują negatywnie na prenatalny rozwój nerek. Zbyt duże ilości z kolei nie pomagają samej kobiecie, zwłaszcza w ostatnich miesiącach ciąży, gdy coraz dotkliwiej doskwierają im obrzęki rąk i nóg.

To, czy Twój organizm będzie w wystarczającym stopniu zaopatrzony w jod w ciąży, zależy nie tylko od tego, jak dużo jodu przyjmujesz z pokarmem. Należy tu brać pod uwagę również inne czynniki, takie jak przemiana materii,  czy zapotrzebowanie energetyczne. Nie ma uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, czy Ty i Twoje dziecko jesteście odpowiednio zaopatrzeni w jod. Na pewno jednak da się stwierdzić, iż jedynie 42% kobiet przed zajściem w ciąży pokrywa w wystarczającym stopniu swoje zapotrzebowanie na ten pierwiastek.  Co nie wróży dobrze na możliwości zapewnienia odpowiedniego poziomu jodu w czasie ciąży.

Jod w czasie ciąży ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa i prawidłowego rozwoju. Dlatego lekarze zalecają przyjmowanie suplementów w formie tabletek, aby zagwarantować stabilny i wystarczający poziom jodu w ciąży.

Ważne: Przyjmowanie suplementów diety konsultuj zawsze z lekarzem. Tylko wtedy będziesz mogła uniknąć ewentualnych działań ubocznych wynikłych wskutek przedawkowania. Tylko lekarz może ocenić, czy dodatkowa suplementacja jest w Twoim przypadku konieczna i ustalić bezpieczną dla Ciebie dawkę preparatu.