Opryszczka wargowa w ciąży – co stosować na zimno?
Znowu jesteś przeziębiona i znowu na twoich ustach pojawił się znany ci „kwiatek”. Dobrze wiesz – maść, parę dni i będzie po sprawie. Ale czy wiesz, że wirus opryszczki stwarza w czasie ciąży poważne zagrożenie dla płodu i noworodka? Z całą pewnością żadna kobieta spodziewająca się dziecka nie powinna go lekceważyć.
Co powoduje opryszczkę na ustach?
Sprawcą całego zamieszania jest wirus opryszczki zwykłej HSV (herpes labialis, genitalis), który występuje w dwóch szczepach: HSV 1 i HSV 2.
Szczep HSV 1 atakuje okolice twarzy i ust, natomiast HSV 2 narządy płciowe. Wirus opryszczki należy do najbardziej rozpowszechnionych wirusów na świecie. Szacuje się, że jego nosicielami może być blisko 90 % populacji. Po zakażeniu wirus pozostaje w ciele człowieka w formie uśpionej przez całe życie i ponownie może się uaktywnić w przypadku spadku odporności organizmu.
Zobacz: Opryszczka narządów płciowych w ciąży – objawy i leczenie
Jak można się zarazić wirusem opryszczki?
Wirus opryszczki wnika do organizmu człowieka poprzez błony śluzowe i uszkodzoną skórę. Zarażać mogą ludzie u których właśnie pojawiły się wykwity opryszczkowe, ale także ci, u których nie ma żadnych objawów chorobowych.
Wirus występuje głównie w ślinie, moczu i stolcu. Można się nim zarazić poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem, jak np. pocałunek, dotyk, stosunek płciowy ale także poprzez używanie tych samych ręczników lub naczyń.
Objawy „zimna na ustach”
Zakażenie wirusem opryszczki objawia się w postaci pęcherzyków na skórze, wypełnionych początkowo surowicą, a później ropą. W zależności od szczepu wirus atakuje jamę ustną i skórę twarzy (szczep HSV 1) lub narządy płciowe (HSV 2).
W przypadku szczepu ustno-twarzowego tuż przed wystąpieniem zmian chorobowych odczuwa się pieczenie i swędzenie, a czasem także nadwrażliwość i ból. Po 2-3 dniach na skórze pojawiają się niewielkie pęcherzyki, wypełnione surowicą. W krótkim czasie pęcherzyki te przekształcają się w powierzchniowe, lekko krwawiące nadżerki, które z czasem pokrywają się strupami i samoistnie ustępują, nie pozostawiając po sobie żadnego śladu.
Natomiast w przypadku szczepu genitalnego u osoby zarażonej na narządach płciowych pojawiają się swędzące pęcherzyki, które w ciągu kilku dni zamieniają się w bolesne owrzodzenia. Po około 10 dniach ranki goją się pozostawiając po sobie niewielkie blizny.
Objawom tym często towarzyszy uczucie ogólnego osłabienia, obrzęk i bolesność okolicznych węzłów chłonnych, gorączka a także problemy z oddawaniem moczu. U kobiet zmiany chorobowe mogą objąć pochwę, łechtaczkę, szyjkę macicy i cewkę moczową. U mężczyzn najczęściej zajmują napletek, żołądź i trzon prącia. Zmiany skórne mogą wystąpić także w okolicach odbytu, o ile miały miejsce także kontakty analne.
Opryszczka w czasie ciąży
Opryszczka w ciąży może stanowić poważne zagrożenie dla płodu a po porodzie także dla noworodka. Jeśli miałaś już wcześniej opryszczkę, to bądź spokojna – twoje przeciwciała będą chroniły także płód. Jeśli jednak nigdy wcześniej jej nie przechodziłaś, to w czasie ciąży powinnaś szczególnie chronić się przed zarażeniem.
Dla rozwijającego się dziecka najniebezpieczniejsze jest zakażenia szczepem HSV 2 (wywołującym opryszczkę narządów płciowych), szczep wargowy (HSV 1) nie stanowi zagrożenia dla dziecka, o ile nie zostanie przeniesiony na narządy płciowe kobiety. Jeśli wirus zaatakuje płód w pierwszych dwóch trymestrach ciąży, to może on stać się przyczyną zaburzeń rozwojowych, a nawet poronienia. Zakażenie w trzecim trymestrze ciąży prowadzi często do przedwczesnego porodu.
Wirus HSV jest bardzo niebezpieczny także dla noworodka. Każdy nawet najmniejszy pęcherzyk opryszczki na narządach płciowych kobiety podczas porodu oznacza dla dziecka zagrożenie życia. Dodatkowo przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego ułatwia tzw. zakażenie wstępujące oraz zakażenie dziecka wirusem opryszczki.
Dla noworodka zagrożenie stanowi natomiast zarówno opryszczka płciowa (HSV 2) u matki, jak i opryszczka wargowa (HSV 1) u wszystkich osób, które mają z nim bezpośredni kontakt. Dlatego też żadna z osób z opryszczką wargową nie może pielęgnować noworodka.
Co robić z opryszczka?
Jeśli nigdy wcześniej nie miałaś opryszczki, to przede wszystkim unikaj kontaktów seksualnych z partnerem zarażonym wirusem HSV 2. Unikaj także sytuacji, w których mogłabyś zarazić się opryszczką wargową (np. przez pocałunek, korzystanie z tych samych naczyń co osoba z wykwitami na ustach).
Jeżeli jednak będąc w ciąży po raz pierwszy zarazisz się wirusem opryszczki, to nie zwlekaj i jak najszybciej zgłoś się do lekarza na leczenie przeciwwirusowe, które złagodzi objawi i zapobiegnie powikłaniom.
Jeśli natomiast przechodziłaś już kiedyś opryszczkę, to koniecznie powiedz o tym swojemu ginekologowi. W przypadku opryszczki wargowej zaleci ci on szczególną ostrożność i higienę, by nie przenieść jej na narządy płciowe. W przypadku, gdy dotyczy cię problem opryszczki narządów płciowych wskazana jest szczególna czujność. Jeśli w ciąży opryszczka nie ujawni się, to do zmian skórnych może dojść tuż przed porodem, co bardzo zwiększa ryzyko zarażenia noworodka.
Aby temu zapobiec, lekarz może zalecić ci w 36. tygodniu ciąży rozpoczęcie leczenia przeciwwirusowego lub, gdy zmiany skórne na genitaliach kobiety wystąpią podczas porodu, wykonanie cięcia cesarskiego.
Kilka danych na temat rokowań w przypadku opryszczki u kobiet ciężarnych:
- Przedporodowe zakażenie wirusem HSV w 30% przypadków powoduje poronienia.
- Opryszczka narządów płciowych u ciężarnej po 32. tygodniu ciąży oznacza w 10% zakażenie noworodka wirusem HSV.
Opryszczka narządów płciowych u rodzącej oznacza:
- w 40% zakażenie noworodka po porodzie drogami natury
- zakażenie nie występuje po cięciu cesarskim wykonanym do 4h po pęknięciu pęcherza płodowego
- zakażenie noworodka w 50% występuje z objawami klinicznymi, co oznacza:
- zgon dziecka w 30% przypadków
- ciężkie uszkodzenia neurologiczne w 30% przypadków.
Zuzanna Nowakowska to ceniona autorka w dziedzinie ciąży i parentingu, oferująca przyszłym rodzicom rzetelne porady i wsparcie w jednym z czołowych serwisów o parentingu. Jej zaangażowanie w promowanie świadomego rodzicielstwa przyniosło jej szerokie uznanie oraz lojalne grono czytelników.