Potówki u niemowlaka – objawy, przyczyny i leczenie

Potówki u niemowlaka (łac. miliaria) to zmiany skórne, powstające na wskutek przegrzania i nasilonego pocenia. U noworodków i niemowląt występują niezwykle często, ponieważ świeżo upieczeni rodzice mają tendencję do zbyt ciepłego ubierania, przykrywania i otulania swoich pociech. Dodatkowym czynnikiem, zwiększającym ryzyko pojawienia się potówek, jest nie do końca jeszcze prawidłowa praca gruczołów potowych niemowlaka.

Rodzaje potówek występujących u niemowlaka:

• potówki zwykłe (miliaria crystallina) – to wykwity pęcherzykowe bez cech zapalenia. Pojawiają się w wyniku zamknięcia odprowadzających przewodów gruczołów w obrębie zewnętrznych warstw naskórka. U noworodków pojawiają się około 5.-8. doby życia w postaci licznych, białawych (lub przezroczystych) drobnych pęcherzyków wielkości 1-2 mm. Najczęściej obejmują skórę głowy, szyi i tułowia.
• potówki czerwone (miliaria rubra) – to grudki z cechami stanu zapalnego. Pojawiają się w wyniku zaczopowania ujścia gruczołu w dolnej warstwie naskórka, np. na wskutek niewłaściwej pielęgnacji skóry maluszka (m.in. stosowania oliwki do natłuszczania). Potówki w postaci czerwonych grudek o wielkości około 2-4 mm obejmują najczęściej szyję, owłosioną skórę głowy, tułów, a także wszystkie miejsca narażone na ciągły ucisk i ocieranie (m.in. pachwiny, kark, skóra pod kolanami).

Jak wyglądają potówki u niemowlaka?

• drobne, czerwone krostki lub jasne pęcherzyki na buzi, karku, tułowiu, pod pachami, w pachwinach, w fałdach skórnych, w zgięciach stawowych, na pupie o wielkości 1-2 mm – dziecko zazwyczaj nie odczuwa świądu ani innych dolegliwości.
• ropne pęcherzyki z zapalną obwódką (na ich czubku pojawia się ropna wydzielina) – ropa powstaje w wyniku zainfekowania przezroczystego płynu, którym są wypełnione pęcherzyki. Pęcherzyki te mają tendencję do powiększania się i samoistnego pękania. Podczas ich pękania i uwalniania nagromadzonego płynu maluch może odczuwać delikatny świąd, kłucie lub pieczenie. Pęcherzyki osiągają wielkość 2–4 mm. Potówki czerwone mogą przekształcać się w krostki.
• krostki powstałe w wyniku przekształcenia się pęcherzyków (potówki krostkowe). W konsekwencji może dojść do nadkażeń bakteryjnych i rozwoju gronkowcowego zapalenia ujść gruczołów potowych (postać ta nosi nazwę potówek ropnych) – wymagają one leczenia przeciwbakteryjnego i przeciwdrożdżakowego.

Przyczyny powstawania potówek u dzieci

• • często przewijaj malca;
  • dokładnie oczyszczaj skórę u niemowlaka- szczególną uwagę zwróć na fałdki skóry, bo wilgotne środowisko w połączeniu z bakteriami jest główną przyczyną powstawania podrażnień i zmian skórnych u niemowląt;
  • po kąpieli dokładnie osuszaj skórę dziecka (nie trzyj, ale przykładaj ręcznik);
  • puder nakładaj tylko na dokładnie osuszoną skórę.

• zbyt wysoka temperatura oraz duża wilgotność powietrza, upośledzające zdolność gruczołów potowych do ochładzania ciała;
• zakładanie dziecku nieodpowiednich ubranek – sztucznych, syntetycznych, nieprzewiewnych, obcisłych;
• jeśli potówki pojawiają się na policzkach malca karmionego piersią, to przyczyną jest ciepło wytwarzane przez mamę podczas kontaktu skóra do skóry;
• niewielka ruchliwość niemowlaka, przyczyniająca się do „kumulowania” temperatury w miejscach przylegających do podłoża (materaca, wózka, leżaczka);
• niewłaściwa pielęgnacja – nieodpowiednie kosmetyki, zbyt rzadkie mycie i odświeżanie skóry dziecka.

Jak pozbyć się potówek i leczyć u dziecka?

Podstawowym elementem leczenia jest usunięcie przyczyny powstawania potówek, a więc w większości przypadków jest to unikanie przegrzewania dziecka. Ubieraj malucha tylko o jedną warstwę więcej niż siebie!. Zasada ta nie obowiązuje podczas upałów – wtedy bowiem nawet niemowlę powinno być ubrane tylko w body i ewentualnie cienkie skarpetki.

Ubranka powinny być luźne, bawełniane i przewiewne. Tylko takie doskonale przepuszczają powietrze i odprowadzają nadmiar ciepła. Jeśli jest taka możliwość, pozwól dziecku „pogolasować”. Regularnie odsłaniaj miejsca, w których pojawiły się potówki, a świeże powietrze zrobi swoje. Pamiętaj! Wietrzenie to najlepsze lekarstwo – chłodzi skórę i przyspiesza gojenie.

Zadbaj o odpowiednią temperaturę otoczenia – nie powinna ona przekraczać 20°C. Jeśli trzeba, przykręć ogrzewanie i regularnie wietrz mieszkanie. Jeśli potówki umiejscowiły się na plecach, to zwróć uwagę, z jakich tkanin wykonane jest np. prześcieradło. Jeśli jest syntetyczne, to zmień je na takie z naturalnych tkanin – najlepiej na 100% bawełnę. Pościel także powinna być wykonana z bawełny, a kołdra powinna być lekka.

Usuń podkłady ceratowe i pamiętaj, by mało ruszającego się noworodka lub „małego” niemowlaka układać raz na boku, raz na brzuszku – dzięki temu plecki będą mogły swobodnie oddychać.

Co jakiś czas sprawdzaj kark dziecka – powinien być lekko ciepły. Jeśli jest chłodny, rączki są sine, a usta się trzęsą, to znaczy, że dziecko marznie. Z kolei wypieki na twarzy, spocona główka i gorący kark to jednoznaczne sygnały, że maluszek jest przegrzany.

Co stosować na potówki niemowlaka?

 

• przegotowana woda – kilka razy dziennie przecieraj potówki przegotowaną wodą;
• nadmanganian potasu – jeśli lekarz zaleci tą metodę, wykąp maluszka w wodzie z dodatkiem 2-3 kryształków nadmanganianu potasu. Woda powinna mieć bladoróżowy kolor. Nadmanganian potasu ma działanie bakteriobójcze;
• mąka ziemniaczana – z jej dodatkiem możesz przygotować malcowi kąpiel w krochmalu. Sposób ten jest bardzo prosty, tani i skuteczny. Wystarczy zmieszać 2 łyżki mąki ziemniaczanej z 1 szklanką zimnej wody i dodać do 2-3 l gorącej wody. Tak przygotowany krochmal dodaj do wody w wanience i dobrze wymieszaj. Krochmal ma właściwości lecznicze i przeciwświądowe. Mąkę ziemniaczaną możesz wykorzystać także w inny sposób: kilka razy w ciągu dnia oprószaj chorobowo zmienioną skórę dziecka;
• emolienty – to kosmetyki hipoalergiczne do pielęgnacji skóry alergicznej i atopowej. Używaj ich do kąpieli i przemywania chorej skóry. Dostępne są w aptekach bez recepty w postaci żeli, płynów do kąpieli itp. (np. Emolium, Oilatum, Balneum, Lipikar, Iwostin);
• spirytus salicylowy/roztwór gencjany – tylko w przypadku potówek ropnych. Należy punktowo dezynfekować ropne krostki raz dziennie;

• specjalna zasypka – służy do osuszania i pudrowania podrażnionej skóry. Jej wybór warto skonsultować z lekarzem, który dostosuje ją do potrzeb delikatnej skóry dziecka. Dostępna w aptece. Stosuj ją bezpośrednio na skórę. Przed pudrowaniem nie używaj żadnych innych kosmetyków;
• soda oczyszczona/mąka kukurydziana – wchłaniają pot i wilgoć. Mąka kukurydziana jest łagodniejsza dla skóry niż soda. Posypuj zmienioną chorobowo skórę kilka razy w ciągu dnia. Pamiętaj, że skóra powinna być wcześniej dokładnie umyta i dobrze osuszona. Sodę oczyszczoną możesz także dodać do kąpieli maluszka – wystarczy wsypać odrobinę sody do ciepłej przegotowanej wody;
• żel z aloesu – ma działanie chłodzące, zmniejsza swędzenie i przyspiesza gojenie. Można skorzystać z gotowych produktów do pielęgnacji skóry niemowląt (zawierających aloes), jak również z dobrodziejstw świeżo ściętych liści aloesu. Potówki należy smarować 2-3 razy dziennie na świeżo umytą skórę;
• tlenek cynku i woda wapienna – ta magiczna mieszanka zmniejsza swędzenie i przynosi ulgę podrażnionej skórze. Składniki te znajdziemy w różnego typu kremach i balsamach (pytaj o nie w aptece);
• kąpiel w letniej wodzie – pomoże ochłodzić skórę, zmniejszy swędzenie i obrzęk;
• kostki lodu zawinięte w pieluszkę tetrową – możesz przykładać taki kompres do zmienionej chorobowo skóry kilka razy w ciągu dnia. Zabieg ochłodzi skórę i zmniejszy swędzenie, ale pamiętaj, by nie trwał dłużej niż 5-10 min.
• leki przeciwgorączkowe – jeśli przyczyną powstawania potówek jest gorączka, podaj leki zbijające temperaturę (np. Paracetamol, Ibum, Nurofen).

Wskazówki dotyczące pielęgnacji skóry dziecka:Kiedy wybrać się z potówkami dziecka do lekarza?

nadmierne przegrzewanie dziecka – zbyt ciepłe ubieranie i otulanie noworodka powoduje wzmożone pocenie;niedojrzałość gruczołów potowych – gruczoły nie działają tak jak powinny, są zatkane lub zablokowane (np. nadmiarem oliwki pielęgnacyjnej), przez co pot – zamiast odparować przez skórę – zostaje zatrzymany w przewodach i ujściach gruczołów potowych;

Z reguły potówki nie wymagają konsultacji lekarskiej, ale są sytuacje, w których warto skorzystać z fachowej pomocy. Wybierz się do lekarza, gdy:

• swędzenie i zaczerwienienie nie znika w ciągu 2-3 dni;
• doszło do nadkażeń bakteryjnych, np. płyn w pęcherzykach stał się mętny;
• u maluszka pojawiła się potówka krostkowa;
• potówkom towarzyszą inne objawy: nudności, bladość skóry, silne pragnienie, płaczliwość i rozdrażnienie.

Czego unikać podczas leczenia potówek u dziecka?

• na zmienioną skórę nie należy stosować oliwek pielęgnacyjnych i tłustych kremów – dodatkowo zatykają one gruczoły potowe i nasilają występowanie zmian;
• nie wolno wyciskać potówek;
• nie należy przemywać ich spirytusem;
• bez wskazań lekarskich nie należy stosować kąpieli z dodatkiem nadmanganianu potasu;
• nie należy myć dziecka zwykłym mydłem, gdyż wysusza skórę;
• nie należy ograniczać dostępu świeżego powietrza – nie wolno zakrywać potówek opatrunkami, syntetycznymi ubrankami itp.
• nie wolno trzeć skóry pokrytej potówkami – delikatnie dotykaj lub poklepuj ręcznikiem mokre ciałko maluszka.

Na szczęście potówki nie są powodem do niepokoju i znikają równie szybko, jak się pojawiają. W większości przypadków nie niosą za sobą żadnego niebezpieczeństwa, powikłań ani przykrych dolegliwości.

---

Zobacz podobne artykuły:

• Kąpiel i pielęgnacja wcześniaka
• Ciemieniucha – jak sobie z nią radzić?
• Pieluszkowe zapalenie skóry – pielęgnacja i leczenie
• Rumień nagły – gorączka 3 dniowa
• Najczęstsze choroby skóry u noworodków i niemowląt

Osoby które odwiedziły tą stronę znalazły ją szukając:

• potówki u dziecka
• sposób na potówki
• potówki leczenie
• potówki u niemowlaka
• potówki u niemowląt
• potówki objawy
• potówki u dziecka<