Płyn owodniowy – Wody płodowe – czym są i na co mają wpływ?

Wody płodowe, przez fachowców określane jako Płyn owodniowy, tworzą naturalne środowisko, w jakim rozwija się nasze nienarodzone dziecko. Płyn owodniowy składa się z drobinek mazi płodowej, złuszczonych komórek oraz produktów przemiany materii. Posiada też substancje odżywcze takie jak glukoza, białka i tłuszcze. Dzięki tym ostatnim powstaje surfaktant – substancja potrzebna do rozwoju i prawidłowego działania pęcherzyków płucnych.

---

Wody płodowe biorą udział w przemianie materii płodu, umożliwiają transport i wymianę substancji odżywczych. Podlegają jednocześnie nieustannej filtracji, przez co zawsze stwarzają czyste środowisko dla dziecka.

W wodach płodowych Maluch spędza cały okres ciąży i co ciekawe czuje się w nich wyśmienicie. Mają za zadanie chronić go przed wstrząsami i urazami oraz utrzymywać stałą temperaturę. Zabezpieczają przed wysychaniem oraz izolują maluszka od silnych bodźców zewnętrznych takich jak ostre światło czy głośne dźwięki. Dzięki nim dziecko może swobodnie poruszać się w łonie matki.

Owodnia chroni również Malca przed drobnoustrojami znajdującymi się w pochwie matki. Skóra dziecka pokryta jest tłustą mazią płodową, która zabezpiecza go przed ciągłym kontaktem z cieczą. Pod sam koniec ciąży maź płodowa zanika, dlatego dzieci urodzone po planowanym terminie mają pomarszczoną skórę, przypominającą skórę dziecka po długiej kąpieli. Natomiast dzieci urodzone przed czasem mogą być pokryte jeszcze białym kożuszkiem, czyli właśnie mazią płodową.

ile jest wód płodowych?

Ilość płynu owodniowego w trakcie ciąży zmienia się. Na początku jest go bardzo mało, zaledwie parę kropel. Kiedy rozpoczyna się trzeci miesiąc ciąży – 11/12 tydzień  płynu jest około 10 ml. Z czasem płynu owodniowego jest co raz więcej, tak aby w ostatnim trymestrze ciąży osiągnął wartość od 1,5 do 2 litrów.

Jak sprawdzić poziom wód płodowych?

Badanie USG może stwierdzić ile masz wód płodowych. Ważna jest nie tylko ilość wód płodowy, ale również jego barwa. Prawidłowo wody płodowe wyglądają – powinien on być jasny i przejrzysty. Przed samym porodem powinien być mętno- biały z uwagi na zanikającą maź.

Zielone wody płodowe

Zdarza się, że dziecko wydala smółkę, która powoduje zanieczyszczenie wód. W takim przypadku przybierają kolor zielonkawy. Może wystąpić również tak, że wód będzie za dużo lub za mało. W zależności od przypadku mówimy wtedy o wielowodziu lub małowodziu.

Kiedy występuje wielowodzie ?

O wielowodziu mówimy gdy wód jest powyżej dwóch litrów.

Jakie są główne przyczyny wielowodzia ?

• cukrzycą
• chorobą nerek
• problemami z połykaniem u dziecka
• Częściej pojawia się w ciążach mnogich i przy konflikcie serologicznym.

Czym grozi nadmierny poziom wód płodowych ?

• nieprawidłowego wstawienia się główki do kanału rodnego
• wypadnięcia pępowiny
• słabszej czynności skurczowej macicy

Przy wielowodziu będziesz musiała być pod stałą kontrolą lekarską, trzeba będzie częściej robić USG. Jeśli wód będzie cały czas przybywało, prawdopodobnie lekarz może zlecić amnioredukcję, jest to zabieg polegający na punkcji pęcherza płodowego i powolnym odbieraniu nadmiaru płynu owodniowego.

Jeśli jednak wielowodzie jest umiarkowane, zabieg nie będzie koniczny, a jedynie leczenie zachowawcze. Lekarz zaleci obserwację powiększającego się brzucha i ewentualnych objawów. Gdy jednak brzuch się będzie w szybkim tempie powiększał, skontaktuj się z lekarzem. Ostre wielowodzie może stanowić poważne zagrożenie dla ciąży, a nawet dla życia Twojego i dziecka. Prawdopodobnie konieczna będzie hospitalizacja.
Wśród najczęstszych wad spowodowanych wielowodziem znajdują się zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego, przewodu pokarmowego i nerek.

Małowodzie

Najczęściej może pojawić się w ostatnim trymestrze ciąży. Mniej więcej co czwarty przypadek jest spowodowany odpływaniem płynu owodniowego. Jeśli lekarz stwierdzi, że wód płodowych jest bardzo mało, będzie musiał wykluczyć wypływanie płynu owodniowego.

Innymi częstymi przyczynami są:

• wady dróg moczowych dziecka
• nadciśnienie tętnicze ciężarnej
• ciąża przenoszona

Czasami lekarz może zlecić amnioinfuzję, jest to zabieg uzupełniający wody płodowe przez powłoki brzuszne, zabieg wykonuje się przy znieczuleniu. Dzieci z ciąż, w których stwierdzono małowodzie często rodzą się z niską wagą i muszą być pod stałym nadzorem neonatologicznym.

Jeśli wody płodowe odejdą jest to znak, że poród się zaczyna, powinnaś jak najszybciej zgłosić do szpitala.

Wyciek wód płodowych

Wyciekający płyn świadczy, że pękł pęcherz płodowy. Jeśli zdarzy się tak, że wody płodowe wypływają na długo przed terminem porodu, ciężarna dostaje leki , które mają chronić nienarodzonego dziecka przed bakteriami.

Ocena płynu owodniowego

Czy na podstawie badania usg lekarz może stwierdzić jakość wód płodowych, np. to czy są mętne?

W badaniu ultrasonograficznym można ocenić ilość płynu owodniowego, ale nie można określić jego jakości. Czasami w ciąży donoszonej, w płynie owodniowym mogą być widoczne elementy morfotyczne czyli złuszczone komórki nabłonka płodu i mazi płodowej, które mogą dawać złudzenie zmętnienia płynu.

Jednak w badaniu ultrasonograficznym koncentrujemy się raczej na ocenie ilości płynu owodniowego czyli obliczamy jego indeks AFI (amniotic fluid index). Określenie AFI polega na pomiarze szerokości kieszonek płynowych w cm w 4 kwadrantach macicy.

Ilość płynu owodniowego informuje o dobrostanie płodu, a pomiar AFI stanowi część profilu biometrycznego płodu. Objętość płynu owodniowego zmienia się wraz z wiekiem ciąży, zwiększa się do 36-38 tygodnia ciąży, a następnie maleje o około 140 ml dziennie.

Zmiany ilości płynu owodniowego w postaci małowodzia, całkowitego braku płynu, czy wielowodzia mogą być objawem poważnej patologii położniczej. Małowodzie jest to zmniejszenie ilości płynu owodniowego do 200 ml, AFI jest równe 5 cm lub mniej. W drugim i trzecim trymestrze ciąży stwierdzenie małowodzia może być spowodowane niewydolnością łożyska, wadami układu moczowego płodu, przedwczesnym odpłynięciem płynu owodniowego czy odwodnieniem ciężarnej. Konsekwencją małowodzia może być hipotrofia płodu, hipoplazja płuc płodu, zespół zniekształceń płodu, infekcja wewnątrzmaciczna, ciężki stan ogólny czy nawet obumarcie wewnątrzmaciczne płodu. Wielowodzie jest to zwiększenie ilości płynu owodniowego powyżej 2000 ml (AFI>18 cm) w III trymestrze ciąży. W 60% przypadków nieznana jest przyczyna wielowodzia. Do najczęstszych stanów patologicznych płodu, którym towarzyszy wielowodzie należą wady rozwojowe, zakażenia wewnątrzmaciczne, obrzęk uogólniony płodu. Spośród chorób matki – z wielowodziem najczęściej związana jest cukrzyca.